Đậu nành là thực phẩm bổ sung phytoestrogen, trong khi u xơ tử cung có liên quan mật thiết với sự gia tăng nồng độ estrogen. Điều này khiến không ít người băn khoăn liệu phụ nữ bị u xơ tử cung có nên sử dụng sản phẩm từ đậu nành hay không?
Đậu nành là thực phẩm bổ sung phytoestrogen phổ biến
Vai trò của đậu nành với nội tiết tố nữ
Đậu nành chứa estrogen thực vật được gọi là isoflavone hay phytoestrogen, một dạng yếu hơn của estrogen có vai trò trong duy trì sức khỏe sinh lý nữ.
Những chất isoflavone này được cho là có thể bảo vệ chống lại các bệnh nội tiết tố như ung thư vú. Đồng thời, các chế phẩm từ đậu nành hoặc chiết xuất đậu nành được sử dụng phổ biến trong hỗ trợ điều trị tình trạng suy giảm hóc môn nữ, đặc biệt trong hội chứng tiền mãn kinh và mãn kinh.
Estrogen có vai trò duy trì sức khỏe sinh lý nữ
Sơ lược về bệnh u xơ tử cung
U xơ tử cung là bệnh lý thường gặp của phụ nữ trong độ tuổi sinh nở đặc trưng bởi một hoặc nhiều khối u nhỏ lành tính hình thành trong lớp cơ tử cung. Đường kính của khối u xơ thay đổi từ vài milimet đến vài chục milimet và thường không tiến triển thành ung thư.
Tỷ lệ lớn người bệnh u xơ tử cung thường không có triệu chứng, bệnh ít khi cần điều trị và can thiệp phẫu thuật và thường ngưng phát triển khi phụ nữ bước vào thời kỳ mãn kinh. Trong các trường hợp u xơ phát triển lớn, chèn ép, tổn thương cơ quan sinh dục sẽ cần điều trị bằng progesterone hoặc phẫu thuật mổ bóc tách u xơ.
Nguyên nhân gây ra u xơ tử cung hiện còn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, có giả thuyết cho rằng sự phát triển của khối u có mối liên quan đến việc tăng tiết estrogen. Đây cũng chính là lý do khi bước vào tuổi tiền mãn kinh hoặc mãn kinh, có sự suy giảm nồng độ estrogen, bệnh sẽ ngưng phát triển.
Sự hoạt động quá mức của estrogen được cho là nguyên nhân hình thành u xơ tử cung
Đậu nành có làm gia tăng sự phát triển u xơ tử cung hay không?
Một tổng quan các nghiên cứu về chủ đề này đã được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng & Ung thư đã ghi nhận một số kết quả.
Nghiên cứu được tiến hành tại Trung Quốc sử dụng bảng câu hỏi phỏng vấn chế độ ăn uống sinh hoạt trên 73 phụ nữ bị u xơ và 210 phụ nữ không mắc bệnh nhằm xác định mối liên hệ giữa thói quen ăn nhiều đậu nành với sự phát triển bệnh u xơ tử cung. Nghiên cứu kết luận rằng ăn đậu nành không góp phần tăng nguy cơ gây bệnh đồng thời không ảnh hưởng đến mức độ nặng của triệu chứng u xơ tử cung.
Kết quả nghiên cứu cũng đồng thuận với nghiên cứu được tiến hành tại Nhật Bản trên 285 phụ nữ và một nghiên cứu rất lớn khác trên 22.120 phụ nữ tiền mãn kinh da đen ở Hoa Kỳ.
Nghiên cứu SELF là một nghiên cứu đoàn hệ trên 1.696 phụ nữ Mỹ gốc Phi ở độ tuổi 23-34 để xác nhận xem việc uống nhiều sữa đậu nành khi còn nhỏ có làm gia tăng khả năng mắc u xơ tử cung hay không. Nhìn chung, các kết quả không chỉ ra bất kỳ mối quan hệ nào giữa việc uống sữa đậu nành khi còn nhỏ và việc mắc u xơ sau này. Tuy nhiên, nghiên cứu ghi nhận rằng, việc uống nhiều sữa đậu nành trong thời kỳ thơ ấu có thể khiến kích thước của các khối u xơ tử cung lớn hơn ở những người đã mắc bệnh lý này.
Số liệu từ các nghiên cứu dịch tễ này đã ghi nhận đậu nành không làm phát sinh tỷ lệ mắc u xơ tử cung, không làm tăng các triệu chứng u xơ khi sử dụng ở người trưởng thành nhưng có thể có mối liên quan nhất định nếu sử dụng ở trẻ sơ sinh.
Sử dụng các sản phẩm từ đậu nành ở người trưởng thành không làm tăng nguy cơ mắc u xơ tử cung
Ý kiến chuyên gia về việc sử dụng sản phẩm từ đậu nành ở người u xơ tử cung
Trong đậu nành có chứa phytoestrogen thành phần tương tự như estrogen nữ, vậy người có u xơ tử cung có nên uống sữa đậu nành và các sản phẩm chiết xuất từ mầm đậu nành hay không?
Bác sĩ Trần Châu Quyên – Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Ung bướu Hà Nội chia sẻ: “Trong đậu nành có chứa thành phần phytoestrogen, có cấu trúc gần tương tự như nội tiết tố estrogen nhưng nguồn gốc từ thực vật. Thực tế, phytoestrogen trong đậu nành có cấu trúc không hoàn toàn giống estrogen trong cơ thể nên không phát huy hoàn toàn tác dụng như estrogen với các cơ quan trong cơ thể người. Do đó người có u xơ tử cung vẫn có thể sử dụng được đậu nành.”
Riêng với những người đang có nhu cầu sử dụng các sản phẩm chứa phytoestrogen từ mầm đậu nành với mục đích cải thiện sự suy giảm nội tiết tố nữ. Nhóm này thường đang ở trong trạng thái có sự suy giảm estrogen trong giai đoạn mãn kinh hoặc tiền mãn kinh. Đây cũng là giai đoạn mà u xơ tử cung gần như ngưng phát triển. Do vậy, việc sử dụng các sản phẩm từ đậu nành trong giai đoạn này có thể không ảnh hưởng đến bệnh lý u xơ tử cung.
DS Thanh Loan
