Áp xe gan là một bệnh khá phổ biến ở tất cả các nước có khí hậu nhiệt đới trong đó có Việt Nam. Đây là một bệnh nặng, có tỷ lệ tử vong cao, bệnh có xu hướng ngày càng tăng mặc dù trình độ vệ sinh đã được nâng cao và các kháng sinh đã được sử dụng khá rộng rãi. Vậy làm thế nào để chủ động phòng ngừa bệnh áp xe gan.
Áp xe gan là bệnh gì?
Áp xe gan là tình trạng tổn thương tại gan, lá gan bị nhiễm khuẩn hoặc nhiễm ký sinh trùng, khi đó gan sẽ có biểu hiện sưng mủ và hình thành các lỗ nhỏ.
Theo nguyên nhân gây bệnh, áp xe gan được chia thành 3 loại chính:
- Áp xe gan do vi trùng, thường là đa trùng.
- Áp xe gan do ameba, chủ yếu là entamoeba histolytica.
- Áp xe gan do nấm, đa số thuộc họ Candida.
>> Xem thêm Bệnh nhân xơ gan ‘cận kề cửa tử’ hồi sinh nhờ nghe lời khuyên của bác sĩ
Áp xe gan nguy hiểm như thế nào?
Áp xe gan là một bệnh nguy hiểm. Các triệu chứng của bệnh không xuất hiện ngay nhưng khi xuất hiện sẽ diễn ra ồ ạt với các biểu hiện rất nặng. Những triệu chứng nguy hiểm của bệnh bao gồm:
- Sốt cao rét run: sốt có thể lên đến 39 – 40oC trong giai đoạn cấp tính nhưng sau đó có thể sốt nhẹ và kéo dài nhiều ngày, kèm theo sốt là đau bụng.
- Đau tức vùng gan: đau chủ yếu ở vùng dưới sườn bên phải, nếu ổ áp-xe to cấp tính thì đau có thể lan rộng cả thượng vị hoặc khắp bụng.
- Gan to đau: Do gan bị sưng to nên làm người bệnh có cảm giác căng, tức, nặng ở vùng dưới sườn bên phải. Cũng do gan to ra đẩy cơ hoành lên cao nên bệnh nhân cũng có hiện tượng khó thở.
- Ấn kẽ sườn đau: Nếu thăm khám thì khi sờ, nắn vào vùng gan (ở kẽ liên sườn 11-12) bệnh nhân thấy đau tăng lên; gõ vùng gan thấy đục rõ và cũng có thể sờ thấy mép của bờ gan to ra.
- Hình ảnh Xquang thấy cơ hoành phải cao, ít di động, góc sườn hoành phải mờ cùng với xét nghiệm máu: Bạch cầu tăng cao và tốc độ máu lắng tăng..v..v..với triệu chứng trên chúng ta chẩn đoán không khó khăn lắm.
Thông thường, bệnh nhân áp-xe-gan nếu phát hiện sớm sẽ được chọc hút mủ, nằm viện trong khoảng 7 – 15 ngày, dùng thuốc kháng sinh để chống tái phát. Tuy nhiên, có những bệnh nhân lâm vào tình trạng nguy kịch do triệu chứng nghèo nàn. Có bệnh nhân ổ áp xe rất lớn nhưng chỉ có các biểu hiện sốt nhẹ, hơi tức khó chịu vùng hạ sườn phải, thậm chí chỉ sờ thấy gan mấp mé bờ sườn nhưng nhờ có siêu âm nên phát hiện được ổ mủ lớn. Trong trường hợp này ổ áp xe có thể vỡ ra gây nhiễm khuẩn huyết nghiêm trọng hoặc vỡ ra rồi chảy vào màng phổi hoặc phổi, màng tim hoặc gây viêm phúc mạc (viêm màng bụng) cực kỳ nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.
Biến chứng của bệnh áp xe gan
Nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, bệnh nhân áp xe gan sẽ gặp nguy hiểm với các biến chứng nguy hiểm sau:
- Biến chứng do vỡ ổ áp xe gan: là biến chứng hay gặp nhất và cũng nguy hiểm nhất. Khi ổ áp xe gan ở bên trái bị vỡ thì nó có thể vỡ vào màng tim, người bệnh có triệu chứng đột ngột khó thở, vã mồ hôi, da tím tái, tiếng tim không nghe rõ, nếu không sớm cấp cứu bệnh nhân có thể tử vong vì bị ép tim cấp.
- Nhiễm trùng ổ bụng: Trường hợp vỡ ổ áp xe gan vào ổ bụng thì có thể gây nhiễm trùng toàn bộ ổ bụng (còn gọi là viêm phúc mạc) với các triệu chứng: đau bụng dữ dội, bụng cứng, sốt cao. Bệnh nhân trong trường hợp này cần phải kịp thời dẫn lưu ổ bụng hoặc phẫu thuật cấp cứu để phòng ngừa trường hợp bệnh nhân bị choáng nhiễm khuẩn và tử vong.
- Vỡ ống tiêu hóa: Ổ áp xe gan có thể vỡ vào ống tiêu hóa như đại tràng, dạ dày, khiến bệnh nhân bị nôn ra mủ, đi ngoài ra máu hoặc ổ áp xe vỡ vào cơ thành bụng gây áp xe cơ thành bụng hoặc tạo thành những lỗ rò chảy mủ.
Các phương pháp phòng tránh bệnh áp xe gan
- Không nên ăn các loại thịt chưa nấu chín như nem chua, nem chạo, gỏi, tiết canh.
- Không ăn rau sống chưa được rửa sạch, kể cả các loại rau (giá đỗ) ăn kèm khi ăn phở, bún chả.
- Không uống nước chưa đun sôi như nước lã ở sông, suối, ao, hồ ngay cả nước trong chum vại, giếng, bể chứa nước, vòi.
- Không nên dùng nước đá cây và không ăn kem không đạt tiêu chuẩn vệ sinh, không nên uống nước giải khát bán ở vỉa hè.
- Ở những vùng nông nghiệp trồng rau màu, không được dùng phân tươi để bón.
- Cần rửa tay sạch bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh và trước mỗi bữa ăn.
Khi phát hiện trong cơ thể có ổ nhiễm khuẩn cần đi khám để được điều trị dứt điểm không cho vi khuẩn lây lan nhất là lây theo đường máu bởi nhiễm khuẩn huyết.
Khi nghi ngờ bị áp-xe gan cần đi khám bệnh càng sớm càng tốt để được xác định một cách chắc chắn và có hướng xử lý kịp thời, tránh để xảy ra biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh.
