Phần lớn bệnh nhân tăng huyết áp được yêu cầu dùng thuốc cả đời để kiểm soát huyết áp và dự phòng biến chứng. Tuy nhiên, việc giảm liều hoặc bỏ thuốc huyết áp có thể là phương án khả thi với một số trường hợp nhất định.
Điều kiện cần để ngưng thuốc huyết áp
Giảm liều hoặc ngừng thuốc huyết áp có thể phù hợp với những người đã kiểm soát tốt huyết áp trong ít nhất 1 năm.
Trong một nghiên cứu trên những người thỏa mãn tiêu chí đó, có khoảng 40% số người bệnh vẫn kiểm soát huyết áp tốt trong vòng 1 năm sau khi ngưng thuốc, 25% không cần dùng thuốc huyết áp trong vòng 2 năm sau khi ngưng.
Tỉ lệ thành công cao khi dừng thuốc huyết áp xảy ra ở những người đạt những tiêu chí sau:
– Mức huyết áp trước khi điều trị không quá cao. Những người này chỉ cần sử dụng ít loại thuốc điều trị huyết áp và đã đạt hiệu quả ở mức liều thấp. Những trường hợp ngưng thuốc huyết áp thành công là những người trước đó chỉ cần sử dụng 1 loại thuốc để kiểm soát huyết áp
– Bắt đầu và tuân thủ chế độ thay đổi lối sống, bao gồm: giảm cân, giảm lượng muối ăn mỗi ngày
– Nhóm người dưới 75 tuổi có tỉ lệ dừng thuốc thành công cao hơn nhóm người >75 tuổi
Điều kiện cần để dừng thuốc là huyết áp của bạn phải được kiểm soát tốt trong tối thiểu 1 năm
Cách giảm liều hoặc dừng thuốc huyết áp
Chiến lược giảm liều hoặc dừng thuốc huyết áp phụ thuộc vào loại thuốc mà bạn đang sử dụng
– Với những loại thuốc tồn lưu lâu trong cơ thể (như Amlodipine), người bệnh có thể áp dụng chế độ uống cách ngày thay vì uống hằng ngày hoặc vẫn sử dụng hằng ngày với liều bằng ½ liều hiện tại
– Với những thuốc có thải trừ nhanh khỏi cơ thể (như lisinopril): chế độ liều ½ liều cũ là phù hợp
Cần theo dõi chặt chẽ huyết áp khi bắt đầu chế độ giảm liều. Nếu mức huyết áp liên tục cao hơn mục tiêu, người bệnh cần quay lại chế độ thuốc ban đầu. Nếu huyết áp duy trì trong giới hạn trong liên tục 3 tháng, lúc này người bệnh có thể dừng thuốc và tiếp tục theo dõi trong 3 tháng tiếp theo.
Biện pháp giảm liều có thể là uống cách ngày hoặc uống nửa liều hiện tại
Phương pháp điều chỉnh lối sống hiệu quả
Những người bệnh mới được chẩn đoán tăng huyết áp có thể khởi đầu điều trị bằng việc thay đổi lối sống mà chưa cần dùng thuốc. Bộ 3 điều chỉnh: ăn giảm muối, giảm cân và giảm uống rượu đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát huyết áp. Bộ 3 này cũng có vai trò tương tự với những người bệnh muốn dừng thuốc huyết áp. Một nghiên cứu đánh giá vai trò của chế độ này với những người bệnh dừng thuốc huyết áp. Tại năm thứ 4 sau khi ngừng thuốc, 39% số người bệnh trong nhóm điều chỉnh lối sống đạt mức huyết áp phù hợp. Trong khi đó, chỉ 5% trong nhóm không điều chỉnh đạt được kết quả này.
Điều chỉnh lối sống có vai trò quan trọng trong việc dừng thuốc huyết áp thành công
Lợi ích – nguy cơ của việc dừng thuốc huyết áp
Với những người bệnh tăng huyết áp đã kiểm soát tốt, việc giảm liều hoặc dừng thuốc huyết áp sẽ mang lại nhiều lợi ích bao gồm: giảm nguy cơ tác dụng không mong muốn của thuốc, đơn giản hóa việc dùng thuốc. Tuy nhiên việc dừng thuốc huyết áp ở người lớn tuổi có thể dẫn đến những biến cố tim mạch và tăng nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch và những bệnh lý khác. Vì vậy, dù bạn đã thỏa mãn các điều kiện để dừng thuốc, bạn cũng cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có sự điều chỉnh tối ưu nhất.
DS Phạm Hảo
Tài liệu tham khảo:
- Uptodate: Can drug therapy be discontinued in well-controlled hypertension? last updated: May 27, 2020; accessed date: June 25, 2020
- Mark R. Nelson, et al, Short-term predictors of maintenance of normotension after withdrawal of antihypertensive drugs in the second Australian National Blood Pressure Study (ANBP2), American Journal of Hypertension, Volume 16, Issue 1, January 2003, Pages 39–45,
