Hoa đu đủ đực – dược liệu quý không chỉ dùng để trị ho

Hoa đu đủ đực là dược liệu được dùng từ lâu đời để trị bệnh, đặc biệt nổi tiếng trong trị ho. Không chỉ thế, hàm lượng vitamin và các chất chống oxy hóa trong hoa đu đủ đực còn có tác dụng trên nhiều bệnh lý khác.

Đặc điểm thực vật

Cây đu đủ đực có tên khoa học đầy đủ là Carica papaya, thuộc họ đu đủ Papayaceae. Trong Đông y cây đu đủ còn có tên gọi khác là cà là, phan qua thụ…

Thân cây đu đủ đực nhỏ hơn cây đu đủ cái, điểm đặc trưng chính là khi phát triển thường mọc hoa ở phần kẽ lá, hoa thường mọc dài, nhiều. Thân cây đu đủ đực ít khi có nhánh, phần cành lá mọc chủ yếu ở ngọn, cao từ 1-3m. Lá hình chân vịt, cuống hơi dài, có từ 5-7 khía. Hoa đu đủ đực màu trắng, đài nhỏ, có 5 cánh. Mùi hoa đu đủ đực rất thơm, thường thu hút côn trùng đến thụ phấn cho cây.

Cây đu đủ đực có ra quả, nhưng nhỏ và hầu như không có tác dụng gì cả.

Đặc điểm phân bố

Cây đu đủ đực phân bố rộng rãi ở nhiều nơi, đặc biệt là những vùng đất thấp, như Nam Mỹ, Trung Mỹ, các nước Châu Á…

Ở Việt Nam, cây đu đủ đực thường được trồng ở các vùng xen canh cây đu đủ, những nơi trồng thảo dược đặc hữu. Bởi nó sử dụng để làm thảo dược chữa bệnh là chính.

Hoa đu đủ được thu hoạch từ tháng 5-10. Khi thu hái về sẽ được phơi khô, để loại bỏ những tạp chất cũng như dễ dàng bảo quản, sử dụng hơn.

Tác dụng của hoa đu đủ đực

Bệnh đường hô hấp

Hoa đu đủ đực được sử dụng nhiều trong dân gian để điều trị một số vấn đề về hô hấp như ho, đau rát cổ họng, khàn tiếng, đờm nhiều.

Một số bài thuốc trị ho từ hoa đu đủ đực an toàn, lành tính, dễ làm như sau:

• Hoa đu đủ đực (có thể giã nát) trộn với mật ong hoặc đường phèn, sau đó chưng cách thủy, chắt lấy nước cốt, sử dụng ngày 3-4 lần.
• Hoa đu đủ đực giã nát, kết hợp với lá hẹ và hạt chanh tươi, thêm đường phèn, chưng cách thủy rồi chắt lấy nước cốt sử dụng ngày 3-4 lần.

Vấn đề về đường huyết

Hoa đu đủ đực giúp kiểm soát đường huyết ở người bệnh tiểu đường bằng cách tăng nồng độ insulin – hormone duy nhất của cơ thể có tác dụng hạ đường huyết. Bệnh nhân tiểu đường muốn điều trị bệnh hiệu quả thì nên kết hợp điều trị song song, dùng hoa đu đủ đực với thuốc đặc trị và có chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý. Có thể sắc hoa đu đủ đực lấy nước uống hoặc chưng cách thủy với mật ong/đường phèn để hỗ trợ điều trị tiểu đường.

Hỗ trợ điều trị ung thư

Thành phần isothiocyanates trong hoa đu đủ đực có khả năng ức chế, hỗ trợ điều trị ung thư. Các hợp chất như phenol, beta-carotene, axit gallic có tác dụng chống oxy hóa mạnh, ngăn chặn khả năng phát triển của tế bào ung thư.

Vấn đề tiêu hóa

Trong hoa đu đủ đực chứa hàm lượng cao vitamin C, E. Đây đều là những chất có tác dụng thúc đẩy quá trình trao đổi chất trong cơ thể và trung hòa axit dư thừa trong dạ dày, qua đó hỗ trợ điều trị các triệu chứng đau dạ dày, trào ngược. Ngoài ra, thành phần men papain và chất xơ trong hoa cũng giúp hỗ trợ tiêu hóa tốt, ngăn ngừa táo bón.

Vấn đề tim mạch

Trong hoa đu đủ đực có nhiều thành phần có tác dụng chống oxy hóa như: vitamin A, C, E, folat, beta carotene, axit gallic, phenol… có tác dụng tốt cho hệ tim mạch bằng cách ngăn ngừa các quá trình oxy hóa, hình thành gốc tự do, ngăn ngừa sự hình thành cholesterol xấu, giúp bổ máu, thông mạch, phòng ngừa các bệnh lý tim mạch.

Những lưu ý khi sử dụng hoa đu đủ đực

Hoa đu đủ đực nếu chỉ sử dụng một lượng vừa phải thì rất an toàn, lành tính, không gây tác dụng phụ gì, tuy nhiên nếu dùng quá nhiều có thể gây ra các tác dụng không mong muốn như đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy.

Cần lưu ý một số điều sau khi sử dụng hoa đủ đủ đực trong bữa ăn hoặc hỗ trợ điều trị bệnh:

• Tuyệt đối không sử dụng dược liệu này cho phụ nữ có thai vì trong hoa đu đủ đực chứa papain gây ảnh hưởng tới thai nhi, thậm chí sảy thai.
• Những người có cơ thể hàn, hay bị lạnh bụng và tiêu chảy, tiền sử dị ứng phấn hoa cần thận trọng khi sử dụng.
• Không dùng hoa đu đủ đực cùng với đậu xanh, rau muống, cà pháo, măng chua, bia, rượu, thuốc lá…

DS Phan Thu Hiền