Trào ngược dạ dày thực quản không điều trị có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng. Bạn có biết trào ngược dạ dày gây ra những hệ lụy gì?
Nhận biết trào ngược dạ dày thực quản
Hội chứng trào ngược dạ dày thực quản xảy ra khi dịch axit trong dạ dày chảy ngược vào thực quản. Dịch axit này có thể gây kích ứng niêm mạc thực quản của người bệnh gây ra các triệu chứng ở các mức độ và tần suất khác nhau.
Phần lớn người bệnh có thể kiểm soát trào ngược dạ dày thực quản bằng cách thay đổi lối sống và sử dụng thuốc. Nhưng nếu ở mức độ nặng thì cần điều trị, tránh để bệnh thành mạn tính có nguy cơ gây biến chứng nguy hiểm.
Những biểu hiện điển hình của trào ngược dạ dày thực quản bao gồm:
- Cảm giác nóng rát ở ngực (ợ nóng), thường là sau khi ăn, có thể nặng hơn vào ban đêm
- Ợ chua
- Đau ngực
- Khó nuốt, cảm giác có khối chặn ở cổ họng
- Ho lâu ngày
- Viêm thanh quản mạn tính
- Gián đoạn giấc ngủ
Các biến chứng của trào ngược dạ dày thực quản
Nếu không kiểm soát bằng điều chỉnh chế độ ăn uống, giờ giấc sinh hoạt và áp dụng các biện pháp điều trị kịp thời, người bệnh có thể gặp phải các biến chứng nghiêm trọng gồm:
1. Bệnh Barrett thực quản
Có khoảng 5 – 10% bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản gặp biến chứng Barrett thực quản. Đây là bệnh lý mà các tế bào lót trong thực quản trở nên bất thường. Các tế bào này bình thường được gọi là tế bào vảy. Khi mắc bệnh, những tế bào này chuyển thành các tế bào dạng hình cột.
Bệnh Barrett thực quản không biểu hiện ra những triệu chứng bất thường bên ngoài tuy nhiên làm gia tăng nguy cơ ung thư thực quản với tỷ lệ chuyển ung thư từ 5 – 10%. Do đó, người bệnh nên thường xuyên đến bệnh viện để kiểm tra và tầm soát.
2. Viêm thực quản
Viêm thực quản là biến chứng khá phổ biến với bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản. Dịch axit dạ dày có thể khiến thực quản bị sưng, viêm và tăng nguy cơ bị nhiễm trùng. Các triệu chứng viêm thực quản bao gồm đau khi nuốt và cảm giác nóng rát ở thực quản.
Để điều trị viêm thực quản người bệnh vẫn sử dụng các thuốc có tác dụng ức chế tiết axit dạ dày hoặc trung hòa axit dạ dày như thuốc ức chế bơm Proton, thuốc kháng Histamin H2, các muối kiềm nhằm hạn chế các yếu tố tấn công làm tổn thương dạ dày và thực quản. Bên cạnh đó, kháng sinh cũng là nhóm thuốc cần thiết để chống nhiễm trùng thực quản.
Viêm thực quản có thể thường xuyên xảy ra nếu trào ngược dạ dày thực quản tái diễn. Chính vì vậy điều trị kiên trì và thực hiện thay đổi lối sống là rất quan trọng để hạn chế biến chứng này.
3. Hẹp thực quản
Tổn thương niêm mạc thực quản mạn tính lâu ngày có thể gây ra mô sẹo và dẫn đến hẹp thực quản gây khó nuốt.
Hẹp thực quản cản trở sinh hoạt ăn uống, ảnh hưởng đến chất lượng sống. Dinh dưỡng kém gây thiếu chất, mất nước lâu dần khiến bệnh nhân giảm cân.
4. Mất ngủ
Trào ngược dạ dày nếu không điều trị đầy đủ khiến bệnh nặng hơn và thường xuyên gặp triệu chứng hơn, đặc biệt là vào ban đêm gây ảnh hưởng đến giấc ngủ và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của người bệnh.
Khi triệu chứng trào ngược diễn ra vào ban đêm, trong tư thế nằm có thể khiến bệnh nhân dễ bị nghẹt thở. Dịch dạ dày cũng dễ dàng tràn vào các cơ quan khác như cổ họng, miệng, các cơ quan hô hấp gây ra các biến chứng khác.
5. Gây các biến chứng đường hô hấp
Dịch dạ dày khi tràn vào họng, miệng, các cơ quan hô hấp có thể phá hủy niêm mạc các cơ quan này, kích ứng phổi dẫn đến:
- Ho khan liên tục, kéo dài
- Viêm họng mạn tính
- Viêm phổi, viêm phế quản
- Viêm thanh quản
- Tăng nguy cơ hen suyễn hoặc làm hen suyễn nặng hơn
- Khó thở hoặc ngưng thở khi ngủ
- Thở khò khè
6. Sâu răng
Dịch axit có khả năng phá hủy men răng làm tăng nguy cơ sâu răng lâu dần làm mất răng vĩnh viễn.
Khi bị trào ngược dạ dày thực quản người bệnh cần thường xuyên súc miệng, đặc biệt sau mỗi lần trào ngược để tránh tích tụ dịch axit làm phá hủy men răng.
7. Tăng nguy cơ ung thư thực quản
Ung thư thực quản là một biến chứng trào ngược dạ dày rất nguy hiểm nhưng không phổ biến. Các khối u có thể xuất hiện ở niêm mạc thực quản. Nếu phát triển đủ lớn có thể phá vỡ thành thực quản. Ung thư thực quản cũng có thể tiến triển di căn sang các cơ quan khác. Bên cạnh các triệu chứng thường gặp vốn tồn tại sẵn khi bệnh nhân có hội chứng trào ngược như đầy hơi, ợ chua, ợ nóng, cảm giác khó tiêu. Một số dấu hiệu khác cảnh báo bệnh nhân cần đi khám sàng lọc ung thư thực quản gồm:
- Khó nuốt và đau khi nuốt
- Buồn nôn và nôn thường xuyên
- Đau ngực
- Giảm cân không rõ lý do
- Phân đen
Phòng ngừa các biến chứng của trào ngược dạ dày thực quản bằng cách nào?
Để phòng ngừa các biến chứng, người bệnh cần thực hiện đầy đủ các biện pháp điều trị hội chứng trào ngược dạ dày thực quản theo chỉ định của bác sĩ bao gồm cả điều trị bằng thuốc và thay đổi lối sống để hạn chế bệnh tái phát.
Bên cạnh đó, người bệnh nên thường xuyên đến bệnh viện để thăm khám, kiểm tra và chẩn đoán sớm các biến chứng, đặc biệt khi thấy các dấu hiệu nghi ngờ.
Các biện pháp thay đổi lối sống cần thực hiện để điều trị trào ngược và phòng biến chứng gồm:
- Chia nhiều bữa nhỏ, không ăn quá no, tránh ăn vặt trước khi đi ngủ.
- Hạn chế đồ ăn cay, quá chua, quá nóng, rượu, đồ uống có cồn. Các loại thức ăn này có thể tác động trực tiếp đến dạ dày và thực quản, thậm chí gây khó chịu ngay sau khi ăn.
- Hạn chế sử dụng cà phê, thuốc lá để tránh gây kích thích tăng tiết axit dịch vị có thể làm bệnh nặng hơn, kéo dài và dễ tái phát hơn.
- Hạn chế các thực phẩm quá nhiều chất béo, đồ ăn chiên, chocolate. Các loại thực phẩm này gây áp lực lên hệ thống tiêu hóa và khiến tình trạng trào ngược trở nên nghiêm trọng.
- Không nằm ngay sau khi ăn, đặc biệt nằm sấp. Hành động này khiến axit dễ dàng trào ngược vào thực quản hơn.
- Ngủ đủ giấc, không thức khuya, kê cao gối khi ngủ để hạn chế trào ngược vào ban đêm.
- Không mặc quần áo chật bụng hoặc thắt lưng quá chật vì có thể tăng nguy cơ co thắt dạ dày và gây trào ngược.
Những lưu ý khi sử dụng thuốc điều trị trào ngược dạ dày thực quản
- Tuân thủ đúng loại thuốc, thời gian dùng thuốc
- Trong trường hợp hội chứng trào ngược kết hợp viêm loét do vi khuẩn Hp, cần điều trị bằng kháng sinh đủ liệu trình, không dừng giữa chừng làm tăng nguy cơ tái phát và kháng thuốc.
- Tái khám theo chỉ định của bác sĩ để kiểm tra hiệu quả điều trị.
Ds. Thanh Loan
