Người già bị cảm lạnh tưởng chừng đơn giản nhưng lại nguy hiểm dễ dẫn đến viêm phổi, viêm phế quản, suy hô hấp. Chính vì vậy, việc nhận biết sớm dấu và xử trí đúng cách là vô cùng quan trọng.
Người già bị cảm lạnh có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm
Tại sao người già bị cảm lạnh nhiều và hay tái phát?
Suy giảm hệ miễn dịch theo tuổi tác
Tuổi càng cao, hệ miễn dịch càng hoạt động kém hiệu quả. Khi virus cảm lạnh xâm nhập, cơ thể người già thường không đủ khả năng chống đỡ mạnh mẽ như người trẻ, dẫn đến dễ mắc bệnh và khó hồi phục.
Nhiều bệnh nền
Người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh mạn tính như tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch, phổi tắc nghẽn mạn tính…
Những bệnh lý này không chỉ khiến cơ thể yếu đi, mà còn làm cảm lạnh nhanh chóng chuyển biến nặng, gây biến chứng nguy hiểm.
Khả năng tự điều chỉnh thân nhiệt kém
Cơ chế giữ ấm cơ thể của người già không còn linh hoạt, dễ bị lạnh khi thời tiết thay đổi. Đây cũng là nguyên nhân khiến cảm lạnh ở người già xảy ra thường xuyên, đặc biệt vào mùa đông hoặc khi gặp mưa gió bất chợt.
Người già bị cảm lạnh thường xuyên do suy yếu hệ miễn dịch
Biểu hiện khi người già bị cảm lạnh
Cảm lạnh ở người cao tuổi có thể giống người trẻ với các triệu chứng như sổ mũi, nghẹt mũi, hắt hơi, đau đầu, đau họng, ho khan… Tuy nhiên, có những điểm đặc trưng cần lưu ý:
- Sốt nhẹ hoặc không sốt rõ ràng, dễ gây nhầm lẫn với mệt mỏi thông thường.
- Ho dai dẳng, kèm theo tức ngực, khó thở.
- Đau nhức toàn thân, mệt mỏi kéo dài.
- Chán ăn, suy kiệt nhanh, đặc biệt ở người già yếu.
- Triệu chứng có xu hướng nặng hơn vào ban đêm.
Người già bị cảm lạnh có thể gây ra biến chứng nguy hiểm gì?
Nhiều người nghĩ rằng cảm lạnh chỉ cần nghỉ ngơi vài ngày là khỏi. Tuy nhiên, với những người có hệ miễn dịch suy yếu, có sẵn nhiều bệnh nền thì cảm lạnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng như:
- Viêm phổi: Một trong những biến chứng phổ biến và nguy hiểm nhất. Virus và vi khuẩn có thể tấn công xuống phổi, gây khó thở, suy hô hấp.
- Viêm phế quản: Khi đường thở bị viêm nhiễm, đờm ứ đọng, ho dai dẳng và khó chịu.
- Suy tim, đột quỵ: Cảm lạnh kéo dài làm cơ thể suy nhược, huyết áp dao động thất thường, tăng nguy cơ biến cố tim mạch.
- Tái phát bệnh nền: Người bị tiểu đường, cao huyết áp, COPD dễ mất kiểm soát bệnh khi mắc cảm lạnh.
Người già bị cảm lạnh có cần đi khám bệnh?
Không phải lúc nào cảm lạnh cũng có thể tự điều trị tại nhà. Người già cần đến cơ sở y tế khám và điều trị khi xuất hiện những dấu hiệu sau:
- Sốt cao trên 38,5 độ C, không giảm khi dùng thuốc hạ sốt.
- Khó thở, thở nhanh, tím tái.
- Đau tức ngực, ho ra máu hoặc đờm màu vàng xanh.
- Lú lẫn, ngủ li bì, phản ứng chậm.
- Bệnh nền như tim mạch, tiểu đường, huyết áp cao có dấu hiệu trầm trọng hơn.
Cách phòng ngừa cảm lạnh ở người cao tuổi
Phòng bệnh bao giờ cũng tốt hơn chữa bệnh. Để hạn chế tình trạng người già bị cảm lạnh, gia đình cần chú ý:
- Giữ ấm cơ thể khi trời lạnh, đặc biệt vùng cổ, ngực, bàn tay, bàn chân.
- Hạn chế ra ngoài khi trời mưa, gió lạnh, nhiệt độ thay đổi đột ngột.
- Duy trì chế độ ăn uống đủ chất, bổ sung rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu vitamin C.
- Uống đủ nước, giữ độ ẩm không khí trong phòng hợp lý.
- Tập thể dục nhẹ nhàng hằng ngày để nâng cao sức đề kháng.
- Tiêm vắc xin cúm mùa và phế cầu nếu có chỉ định từ bác sĩ.
Điều trị cảm lạnh ở người già
- Chăm sóc tại nhà
Đây là bước quan trọng nhất, vì phần lớn trường hợp cảm lạnh ở người già có thể cải thiện nhờ chăm sóc đúng cách.
Nghỉ ngơi nhiều hơn
Khi cơ thể bị virus tấn công, hệ miễn dịch sẽ hoạt động mạnh để chống lại bệnh. Người già vốn đã có sức đề kháng kém nên càng cần được nghỉ ngơi, ngủ đủ 7 – 9 tiếng mỗi ngày để hồi phục nhanh hơn.
Bổ sung nước ấm thường xuyên
Uống nhiều nước giúp làm loãng dịch nhầy, giảm nghẹt mũi và giữ ẩm niêm mạc họng. Có thể dùng nước lọc, nước ấm pha mật ong, chanh, gừng hoặc các loại trà thảo mộc.
Ngoài ra, ăn súp nóng cũng là cách bổ sung dinh dưỡng, dễ tiêu hóa và làm dịu cổ họng.
Uống nhiều nước ấm giúp làm loãng dịch nhầy, giảm nghẹt mũi do cảm lạnh
Rửa mũi bằng nước muối sinh lý
Đây là phương pháp an toàn, giúp làm sạch dịch nhầy, loại bỏ virus, vi khuẩn bám trong hốc mũi, từ đó giảm nghẹt mũi và giúp thở dễ dàng hơn.
Giữ ấm cơ thể
Người già dễ bị nhiễm lạnh, đặc biệt ở cổ, ngực, bàn tay, bàn chân. Vì vậy cần mặc đủ ấm, dùng khăn choàng, tất và hạn chế ra ngoài trời lạnh khi không cần thiết.
Dùng thuốc hạ sốt, giảm đau đúng cách
Nếu có sốt trên 38,5°C hoặc đau đầu, đau nhức nhiều, có thể dùng thuốc hạ sốt, giảm đau theo chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý tăng liều hoặc lạm dụng thuốc.
- Điều trị bằng thuốc tân dược
Trong trường hợp cảm lạnh nặng, kéo dài nhiều ngày không khỏi, hoặc xuất hiện các biến chứng như viêm phổi, viêm phế quản, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế.
Người già thường có nhiều bệnh nền như tim mạch, tiểu đường, huyết áp, nên việc dùng thuốc phải hết sức thận trọng. Bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng cụ thể để kê đơn thuốc phù hợp.
Lưu ý: không tự ý dùng kháng sinh. Vì cảm lạnh chủ yếu do virus gây ra, kháng sinh không có tác dụng và còn có thể gây hại cho gan, thận, đặc biệt nguy hiểm với người cao tuổi.
- Điều trị bằng thảo dược
Đông y cho rằng người bị cảm lạnh là do phong hàn xâm nhập, khiến cơ thể mất cân bằng, dương khí suy yếu, vì vậy việc điều trị cần tập trung vào xua phong tán hàn, làm ấm cơ thể, phục hồi khí huyết, đồng thời kết hợp thảo dược để vừa giải cảm, vừa nâng cao sức đề kháng, hạn chế tái phát.
Hiện nay, nhiều sản phẩm thảo dược được ứng dụng trong hỗ trợ điều trị cảm lạnh. Ưu điểm là an toàn, ít tác dụng phụ, đồng thời giúp cải thiện triệu chứng và nâng cao sức đề kháng cho người cao tuổi.
Một số thảo dược quen thuộc và công dụng:
- Cam thảo: làm dịu cổ họng, giảm ho, giảm rát họng.
- Hương phụ: điều hòa khí huyết, hỗ trợ giảm đau nhức, căng tức.
- Phòng phong: có khả năng “tán phong hàn”, tức là xua đuổi khí lạnh ra khỏi cơ thể, giảm đau đầu, đau mỏi.
- Gừng tươi (sinh khương): tính ấm, giúp cơ thể toát mồ hôi nhẹ, giảm lạnh, giảm ho, chống buồn nôn.
- Tía tô: thường dùng trong dân gian để nấu cháo giải cảm, giúp ra mồ hôi, hạ sốt nhanh.
- Trần bì: hỗ trợ tiêu hóa, giảm đầy bụng, giảm cảm giác nặng nề khó chịu khi bị cảm.
- Kinh giới: giúp giải cảm, thông mũi, giảm đau đầu.
- Mạn kinh tử: có tác dụng giảm đau đầu, chóng mặt.
- Tần giao: thanh nhiệt, giảm đau nhức mình mẩy, hỗ trợ hạ sốt.
- Xuyên khung: hoạt huyết, giúp máu lưu thông tốt, từ đó giảm đau đầu do khí huyết kém lưu thông.
Sự kết hợp của các thảo dược này có tác dụng phát tán phong hàn, điều trị các trường hợp cảm mạo tứ thời với các triệu chứng hắt hơi, sổ mũi, đau đầu, ho, đau nhức mỏi cơ thể, sốt nhẹ.
Hiện nay, bài thuốc giải cảm này đã được chuyển giao sản xuất tại nhà máy dược phẩm chuẩn GMP-WHO, tạo thành Thuốc Giải Cảm dạng viên nén tiện sử dụng và dễ bảo quản, phù hợp với người lớn và trẻ em trên 30 tháng tuổi.
Thuốc Giải Cảm dạng viên nén hiện có bán ở hầu hết các nhà thuốc trên toàn quốc, người già bị cảm có thể tham khảo sử dụng.
