Đông trùng hạ thảo – dược liệu quý, bồi bổ và trị nhiều bệnh

Đông trùng hạ thảo là một trong những dược liệu quý, có vô vàn lợi ích với sức khỏe đã được khoa học chứng minh. Tuy vậy, không phải ai cũng nên dùng Đông trùng hạ thảo.

Đông trùng hạ thảo là gì?

Đông trùng hạ thảo được coi là nấm dược liệu được dùng từ cách đây nhiều thế kỷ ở nhiều quốc gia. Trong những năm gần đây, Đông trùng hạ thảo đã được giới khoa học nghiên cứu phân tích cho thấy nhiều công dụng với sức khỏe con người.

Loại dược liệu này là một loại ký sinh của nấm Ophiocordyceps, nhóm nấm Ascomycetes. Vào mùa đông, nấm bắt đầu ký sinh vào sâu non và làm chết sâu non vì ăn hết chất dinh dưỡng của chúng. Đến mùa hè ấm áp, nấm bắt đầu mọc ra khỏi sâu và vươn lên khỏi mặt đất như một loại cây. Bởi vậy nên gọi là Đông trùng hạ thảo (mùa đông là côn trùng, mùa hạ là cây).

Trong tự nhiên, Đông trùng hạ thảo được tìm thấy ở các vùng cao nguyên mát mẻ có độ cao từ 3.500 – 5.000m.
Những người đầu tiên khám phá Đông trùng hạ thảo đã bắt đầu sử dụng nấm ở dạng bột để làm thuốc bổ và trà. Sau đó, người ta bắt đầu phơi khô Đông trùng hạ thảo dưới ánh sáng mặt trời để sử dụng lâu dài.

Đông trùng hạ thảo chứa nhiều chất chống oxy hóa, enzyme và vitamin. Một số hợp chất có trong Đông trùng hạ thảo là:

• Cordycepin
• Axit Cordycepic
• N-acetylgalactosamine
• Adenosine
• Este ergosterol và ergosteryl
• Bioxanthracenes
• Hypoxanthine
• Axit deoxyribonuclease
• Superoxide dismutase
• Protease
• Axit dipicolinic
• Lectin

Những lợi ích của Đông trùng hạ thảo với sức khỏe con người

1. Tăng chức năng miễn dịch

Một số nghiên cứu cho thấy Đông trùng hạ thảo có lợi cho chức năng miễn dịch và có thể giúp tối ưu hóa sức khỏe của hệ thống tim mạch, hô hấp, nội tiết và sinh sản. Điều này là do chúng chứa các hợp chất chống viêm như polysaccharid, nucleoside và cyclosporin.

Đông trùng hạ thảo có lợi trong việc điều trị các vấn đề liên quan đến viêm, chẳng hạn như bệnh viêm ruột, viêm khớp, thậm chí cả viêm đường hô hấp, hen suyễn…

2. Làm chậm lão hóa

Đông trùng hạ thảo giàu chất chống oxy hóa giúp chống lại tác hại của các gốc tự do, ngăn ngừa stress oxy hóa và giúp làm chậm các dấu hiệu lão hóa.

3. Tăng cường chức năng não

Nghiên cứu cho thấy Đông trùng hạ thảo còn giúp tăng cường chức năng não, tăng cường trí nhớ và kéo dài tuổi thọ. Vì nó làm tăng hoạt động của các chất chống oxy hóa như superoxide dismutase và glutathione peroxidase trong máu.

4. Cải thiện hiệu suất thể thao

Một nghiên cứu năm 2010 được công bố trên Tạp chí Y học Thay thế và Bổ sung đã chứng minh rằng việc bổ sung Đông trùng hạ thảo giúp chống lại mệt mỏi, điều trị đau nhức cơ, ngăn ngừa suy nhược. Nhờ vậy, nó giúp cải thiện khả năng thể chất, độ bền và sức chịu đựng. Đông trùng hạ thảo chứa adenosine, một loại axit nucleic cần thiết để tạo ra ATP (một chất mang năng lượng) bị cạn kiệt trong các cơ trong quá trình hoạt động thể chất.

5. Tăng cường khả năng tình dục

Đông trùng hạ thảo giúp cải thiện ham muốn và khả năng sinh sản ở cả hai giới. Bởi nó giúp cơ thể sử dụng oxy hiệu quả hơn, cải thiện lưu lượng máu, cải thiện sức bền, tăng năng lượng và giảm mức độ viêm nhiễm – tất cả những điều này đều rất quan trọng đối với sức khỏe thể chất và khả năng tình dục.

6. Điều chỉnh mức đường trong máu

Hai thành phần trong Đông trùng hạ thảo là d-mannitol cordycepin và 3’-deoxyadenosine chịu trách nhiệm một phần cho các hoạt động sinh lý khác nhau giúp kiểm soát lượng insulin và lượng đường trong máu. Trong thí nghiệm, bổ sung Đông trùng hạ thảo đã giúp chống lại lượng đường trong máu cao trong khi cũng làm giảm mức insulin để bảo vệ chống lại sự kháng insulin.

7. Hỗ trợ sức khỏe tim mạch

Các nghiên cứu cho thấy Đông trùng hạ thảo có thể giúp bảo vệ tim chống lại tổn thương và giảm mức cholesterol để ngăn ngừa bệnh tim mạch.

Thêm vào đó, Đông trùng hạ thảo còn giúp giảm mức cholesterol xấu LDL để ngăn ngừa xơ vữa động mạch, một tình trạng đặc trưng bởi sự tích tụ mảng bám trong động mạch và làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ.

8. Chống lại tế bào ung thư

Một số nghiên cứu trong ống nghiệm đã phát hiện ra rằng Đông trùng hạ thảo có đặc tính chống ung thư mạnh mẽ và có thể giúp ngăn chặn sự phát triển và lây lan của một số loại ung thư khác nhau. Đặc biệt, chiết xuất Đông trùng hạ thảo có hiệu quả trong việc giảm sự phát triển của tế bào ung thư gan, phổi và đại trực tràng.

Các nghiên cứu trên động vật cũng cho thấy Đông trùng hạ thảo có thể làm giảm nguy cơ mắc các tác dụng phụ do điều trị ung thư, bao gồm giảm bạch cầu, nhiễm trùng…

9. Giảm căng thẳng và hỗ trợ sức khỏe tâm thần

Nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Phân tử (Journal of Molecular Structure) cho thấy Đông trùng hạ thảo giúp hỗ trợ sức khỏe tinh thần bằng cách chống lại căng thẳng và stress oxy hóa trong cơ thể.

10. Giúp ngủ ngon

Cordycepin – một chất tự nhiên có trong Đông trùng hạ thảo có lợi cho những người bị rối loạn giấc ngủ.

Cách sử dụng Đông trùng hạ thảo

Trong nhiều thập kỷ, Đông trùng hạ thảo rất khó kiếm, đắt tiền và không được sử dụng rộng rãi. Ngày nay, Đông trùng hạ thảo hoang dã vẫn không dễ kiếm được, nhưng các nhà khoa học đã tìm ra cách tái tạo tổng hợp chúng trong phòng thí nghiệm, khiến chúng được phổ biến rộng rãi hơn cho công chúng.

Đông trùng hạ thảo được nuôi trồng cũng có những lợi ích tương tự như các giống hoang dã. Một ưu điểm khác của việc nuôi trồng Đông trùng hạ thảo là có thể kiểm soát sự ô nhiễm, chẳng hạn như vi khuẩn có hại và kim loại nặng.

Ngày nay, Đông trùng hạ thảo được bán ở dạng viên nang, bột, viên nén hoặc nguyên con.

Chiết xuất và bột đông trùng hạ thảo thường được thêm vào đồ uống như trà, cà phê, sinh tố hoặc cho thêm vào các món súp, hầm…

Rủi ro và tác dụng phụ của Đông trùng hạ thảo

Đông trùng hạ thảo được coi là an toàn đối với hầu hết mọi người, nhưng có một số tác dụng phụ tiềm ẩn của Đông trùng hạ thảo cần lưu ý.

Nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú, bạn nên tránh dùng Đông trùng hạ thảo dược liệu.

Những người mắc bệnh tự miễn, chẳng hạn như lupus, viêm khớp dạng thấp hoặc bệnh đa xơ cứng cũng cần tránh vì Đông trùng hạ thảo sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh. Bởi vì chúng kích thích hệ thống miễn dịch nên có thể can thiệp vào thuốc điều trị những bệnh này hoặc kích hoạt quá mức các tế bào miễn dịch nhất định.

Người bị rối loạn chảy máu hoặc rối loạn đông máu cũng không nên dùng vì Đông trùng hạ thảo cản trở quá trình đông máu. Bạn cũng nên tránh dùng Đông trùng hạ thảo 2 tuần trước khi phẫu thuật, để không ảnh hưởng đến quá trình đông máu.

Vân Anh