Khi bác sĩ chẩn đoán người bệnh mắc ung thư sẽ đi kèm theo bệnh đang ở giai đoạn nào. Tìm hiểu các giai đoạn ung thư để biết được kích thức khối u và mức độ lan trong cơ thể.
Thông thường ung thư sẽ được phân loại theo các giai đoạn từ I đến IV, trong đó IV là giai đoạn cuối của ung thư, tình trạng bệnh nguy hiểm nhất. Bệnh được phân loại dựa vào thông tin cụ thể của khối u và cách chúng ảnh hưởng tới phần còn lại của cơ thể.
Hiểu được các giai đoạn của ung thư sẽ giúp cho người bệnh biết:
- Phương hướng điều trị: Ung thư ở mỗi giai đoạn sẽ được chỉ định cách điều trị khác nhau, loại nào có hiệu quả nhất. Ung thư ở giai đoạn đầu có thể bác sĩ sẽ yêu cầu phẫu thuật tuy nhiên khi tới giai đoạn cuối thì chỉ có thể hóa trị.
- Triển vọng: Mức độ phục hồi của người bệnh phụ thuộc vào mức độ phát hiện sớm của bệnh ung thư. Giai đoạn của ung thư cũng cho người bệnh biết về tương lai trị bệnh.
- Nghiên cứu: Hầu hết các bệnh viện đều có cơ sở dữ liệu để theo dõi các phương pháp điều trị ung thư đã được sử dụng và hiệu quả của chúng. Các nghiên cứu có thể so sánh trường hợp người bệnh ung thư với các ca bệnh tương tự để tìm được hướng điều trị phù hợp.
Thông tin chi tiết về ung thư ở từng giai đoạn
Bác sĩ sẽ sử dụng thông tin từ kết quả xét nghiệm (giai đoạn lâm sàng) hoặc từ chính khối u (giai đoạn bệnh lý) để nhận định bệnh ung thư của người bệnh đang ở giai đoạn nào.
Hầu hết người bệnh ung thư liên quan tới khối u thường được phân chia thành năm nhóm bệnh lớn. Chúng được mô tả bằng số La Mã. Một số loại ung thư khác như: ung thư máu, ung thư hạch bạch huyết và ung thư não sẽ có hệ thông phân giai đoạn riêng của chúng. Tuy nhiên giai đoạn của bệnh ung thư đều cho bạn biết mức độ tiến triển của bệnh ung thư.
- Giai đoạn O: Nghĩa là không bị ung thư, tuy nhiên trong cơ thể người bệnh tồn tại một số tế bào bất thường có khả năng tiến triển thành ung thư. Đây còn gọi là ung thư biểu mô tại chỗ.
- Giai đoạn I: Ung thư ở mức độ nhỏ và chỉ ảnh hưởng tới một khu vực trong cơ thể. Đây còn được gọi là ung thư giai đoạn đầu.
- Giai đoạn II và III: Khối u đã lớn hơn và lan tới các mô hoặc hạch bạch huyết lân cận.
- Giai đoạn IV: Khi ung thư đã di căn tới các bộ phận khác trong cơ thể. Giai đoạn này còn được gọi là ung thư di căn.
Qua thăm khám lâm sàng và xét nghiệm bác sĩ sẽ xác định được giai đoạn ung thư của người bệnh. Người bệnh có thể xét nghiệm máu hoặc thực hiện một số phương pháp quét hình ảnh khác. Có thể dùng tia X hoặc chụp:
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Sử dụng nam châm mạnh và sóng để nhận ra hình ảnh chi tiết của khu vực bị ảnh hưởng.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT): Một số loại tia X được chụp từ các góc độ khác nhau và ghép lại với nhau để hiển thị thông tin về khối u.
- Siêu âm: Sóng âm tần số cao được sử dụng để nhìn thấy hình ảnh bên trong cơ thể người bệnh.
Ngoài ra, người bệnh có thể cần sinh thiết bằng cách lấy một mảnh mô nhỏ trong khối u và xem xét dưới kính hiển vi.
Nếu khối u đã được loại bỏ bằng phẫu thuật, bác sĩ sẽ tìm hiểu thêm về chúng và cách nó ảnh hưởng tới cơ thể. Thông tin sẽ được thêm vào kết quả xét nghiệm và thăm khám để xác định được giai đoạn của ung thư hoặc giai đoạn phẫu thuật. Khi đó, chẩn đoán giai đoạn của ung thư sẽ chính xác hơn.
Phân loại giai đoạn ung thư theo hệ thống TNM
Một yếu tố khác để bác sĩ xác định giai đoạn ung thư tổng thể là hệ thống TNM, viết tắt của khối u (Tumour) – hạch ( Node) – di căn (Metastasis). Hệ thống này mô tả kích thước của khối u ban đầu, liệu ung thư đã di căn đến các hạch bạch huyết và liệu đã lan tới một phần khác của cơ thể (di căn) chưa? Bác sĩ sẽ đo từng phần này và cung cấp cho chúng một con số hoặc chữ “X” nếu không xác định được.
Các ký hiệu sẽ khác nhau đối với các loại ung thư khác nhau. Tuy nhiên đây là ý nghĩa của chúng:
- Khối u chính (T-Tumour): Được cấp số từ 0 – 4 cho biết khối u lớn cỡ nào và vị trí của khối u có nguy hiểm không. T0 là không có khối u nào trên cơ thể. Số càng cao thì khối u càng lớn.
- Hạch (N-Node): Đo hạch theo số từ 0 – 3 cho biết ung thư đã lan tới các hạch bạch huyết hay chưa. Đây là những tuyến lọc những thứ như vi rút và vi khuẩn trước khi chúng có thể lây nhiễm sang các bộ phận khác của cơ thể. N0 tức là các hạch bạch huyết chưa bị lan tới. Số cao hơn nghĩa là ung thư ở nhiều hạch bạch huyết hơn, xa khối u ban đầu hơn.
- Di căn (M-Metastasis): Được phân theo số 0 hoặc 1. Số này cho biết ung thư đã lan tới các cơ quan và mô ở các bộ phận khác của cơ thể hay chưa. Số 0 nghĩa là chưa di căn, 1 nghĩa là đã có di căn.
Một số yếu tố khác để xác định giai đoạn bệnh ung thư
Để có được thông tin chính xác về giai đoạn ung thư của người bệnh để có cách điều trị phù hợp. Bác sĩ cần xem xét thêm một số thông tin khác như:
- Lớp: Đây là cách các tế bào ung thư được xem xét dưới kính hiển vi. Cấp thấp có nghĩa là chúng rất giống các tế bào bình thường. Điểm càng cao cho thấy chúng rất bất thường. Tế bào ung thư cấp thấp phát triển chậm hơn và ít có khả năng lây lan hơn so với tế bào ung thư cấp cao.
- Vị trí: Vị trí của khối u trong cơ thể có thể khiến cho việc điều trị bệnh trở nên khó khăn hơn.
- Dấu hiệu nhận biết khối u: Một số chỉ số trong máu hoặc nước tiểu sẽ cao hơn bình thường khi bị mắc ung thư.
- Di truyền: Kiểm tra DNA của tế bào ung thư xem chúng có khả năng lây lan không và phương pháp nào điều trị hiệu quả cao.
Khi các bác sĩ đã có tất cả các thông tin này và chỉ định các con số cho T,N,M và họ có thể xác định được giai đoạn tổng thể của người bệnh.
Các giai đoạn không thay đổi
Giai đoạn của bệnh ung thư thường sẽ giữ nguyên so với lần đầu chẩn đoán bệnh bất kỳ điều gì xảy ra với căn bệnh. Giả dụ người bệnh được chẩn đoán bệnh ung thư phổi giai đoạn II, đó được gọi là bệnh, dù ung thư có lây lan hay thuyên giảm. Chỉ khi tế bào ung thư không còn nữa.
Điều này là do các lựa chọn điều trị và cơ hội phục hồi của người bệnh thường dựa trên mức độ phát hiện sớm của bệnh ung thư.
Trong một số trường hợp ung thư có thể được phục hồi với đợt xét nghiệm mới sau khi điều trị hoặc nếu tái phát.
Đào Tâm
