Bệnh zona thần kinh: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Bệnh zona thần kinh (tên tiếng Anh là shingles) là bệnh nhiễm trùng do virus gây ra những vết phát ban gây đau rát. Bệnh zona thần kinh có thể xuất hiện ở bất cứ vùng nào trên cơ thể nhưng thường chúng sẽ ở dưới dạng mụn rộp ở một bên của cơ thể có thể là bên trái hoặc bên phải.

Zona thần kinh là bệnh do vi khuẩn varicella-zoster gây ra – đây cũng là loại virus gây bệnh thủy đậu. Sau khi bạn mắc bệnh thủy đậu, siêu vi khuẩn này ngừng hoạt động trong các mô thần kinh gần tủy sống và não của bạn. Nhiều năm sau, virus có thể hoạt động trở lại gây ra bệnh zona.

Tuy không gây nguy hiểm tính mạng nhưng bệnh zona thần kinh có khả năng gây ra đau rát trên da. Bạn có thể tiêm vắc xin thủy đậu để giảm nguy cơ mắc bệnh zona, ngoài ra điều trị bệnh sớm sẽ ngăn ngứa bệnh lan rộng và giảm biến chứng.

Triệu chứng bệnh zona thần kinh

Bệnh zona thần kinh thường chỉ ảnh hưởng tới một phần nhỏ của cơ thể bạn. Những dấu hiệu và triệu chứng này có thể bao gồm:

Đau, rát, tê hoặc ngứa vùng da bị rộp.
Da nhạy cảm.
Nổi ban đỏ sau vài ngày.
Vỡ nốt mụn nước gây lan ra.
Ngứa

Một số biểu hiện khác của bệnh zona thần kinh:

Sốt
Đau đầu
Sợ ánh sáng
Mệt mỏi

Đau rát vùng da bị bệnh là triệu chứng bệnh zona thần kinh đầu tiên. Tùy vào vị trí cơn đau, bệnh đôi khi bị nhầm với vấn đề bệnh tim, phổi hoặc thận. Thông thường, bệnh zona nổi các nốt phát ban như một dải mụn nước lan sang ở bên trái hoặc bên phải cơ thể bạn. Bạn có thể thấy người bị zona thần kinh ở một bên mặt, cổ hoặc mắt.

>> Xem thêm Tổng quan về viêm da cơ địa: Triệu chứng, nguyên nhân và giải pháp

Bệnh zona thần kinh có nguy hiểm không?

Thông thường bệnh zona thần kinh xuất hiện trên da không nguy hiểm tới tính mạng, chỉ cần bạn phát hiện sớm và điều trị tại nhà có thể nhanh chóng chứa khỏi. Tuy nhiên, một số trường hợp sau khi phát hiện triệu chứng bệnh cần tới viện khám ngay lập tức:

Đau rát và phát ban ở gần mắt. Do nếu không được điều trị kịp thời, vết phát ban có thể gây tổn thương mắt vĩnh viễn.
Người bệnh zona thần kinh trên 60 tuổi. Do tuổi tác làm tăng nguy cơ biến chứng bệnh.
Phát ban bị lan rộng trên cơ thể và gây đau đớn.
Người bệnh có hệ miễn dịch yếu do bị bệnh ung thư, các bệnh mạn tính.

Nguyên nhân gây bệnh zona thần kinh

Zona thần kinh là bệnh ngoài da do siêu vi khuẩn varicella-zoster gây ra, đây cũng là loại vi rus gây bệnh thủy đậu. Bất kỳ ai đã từng bị thủy đậu nều có khả năng mắc bệnh zona. Sau khi khỏi bệnh thủy đậu, siêu vi khuẩn sẽ xâm nhập vào hệ thần kinh của bạn nhưng không hoạt động.

Khi siêu vi khuẩn hoạt động trở lại chúng sẽ di chuyển dọc theo đường ống thần kinh trên da tạo ra bệnh zona. Tuy nhiên, không hẳn là ai bị thủy đậu cũng sẽ mắc bệnh zona thần kinh trong tương lai.

Nguyên nhân dẫn tới bùng phát bệnh zona thần kinh là không rõ ràng. Tuy nhiên, thường người bị bệnh sẽ có hệ miễn dịch yếu. Do đó, người già và người có hệ miễn dịch suy giảm có nguy cơ mặc bệnh nhiều hơn.

Siêu vi khuẩn varicella-zoster là một phần của nhóm virus herpes, bao gồm các loại virus gây các vết loét lạnh và bệnh herper sinh dục. Vì thế bệnh zona còn được gọi là herpes zoster. Tuy nhiên, virus gây bệnh thủy đậu và zona khác với virus gây bệnh mụn rộp sinh dục – loại bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Bệnh zona thần kinh có lây không?

*Lây truyền xảy ra thông qua việc tiếp xúc trực tiếp với vết loét trên da của mụn rộp*

Một người bị zona thần kinh có thể truyền siêu vi khuẩn varicella – zoster cho bất kỳ ai chưa từng nhiễm bệnh thủy đậu. Lây truyền xảy ra thông qua việc tiếp xúc trực tiếp với vết loét trên da của mụn rộp do zona gây ra. Khi nhiễm phải virus, người bị lây nhiễm sẽ mắc thủy đậu chứ không phải zona.

Thủy đậu là bệnh nguy hiểm với một số người. Nên những người mắc bệnh zona thần kinh nên tránh tiếp xúc phần da bị bệnh với người chưa mắc bệnh thủy đậu, hay những người có hệ miễn dịch yếu như phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh.

Ai có nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh?

Bất kỳ ai đã từng bị bệnh thủy đậu đều có khả năng mắc bệnh zona thần kinh. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc zona thần kinh bao gồm:

Người có tuổi hơn 50: Bệnh zona phổ biến hơn ở người tuổi tác cao.
Mắc bệnh mạn tính: Các bệnh làm suy yếu hệ miễn dịch của bạn, như bệnh HIV/AIDS và ung thư, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona.
Người điều trị ung thư: Sử dụng hóa trị và xạ trị có thể làm giảm sức đề kháng của bạn đối với bệnh tật.
Dùng một số loại thuốc có ảnh hưởng: Một số loại thuốc có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona như dùng thuốc steroid kéo dài.

Biến chứng của bệnh zona thần kinh

*Bệnh zona thần kinh trong hoặc xung quanh mắt có thể gây nhiễm trùng dẫn đến mất thị lực*

Một số biến chứng của bệnh zona bao gồm:

Đau dây thần kinh sau xơ vữa: Đối với người mắc bệnh zona kéo dài sau khi đã hết mụn nước. Tình trạng này được gọi là đau dây thần kinh sau xơ vừa khiến các dây thần kinh bị hư hại gây đau da và não.
Mất thị lực: Bệnh zona thần kinh trong hoặc xung quanh mắt có thể gây nhiễm trùng mắt đau đớn có thể dẫn đến mất thị lực.
Các vấn đề về thần kinh: Tùy thuộc vào dây thần kinh nào bị ảnh hưởng, bệnh zona có thể gây ra tình trạng viêm não, tê liệt mặt hoặc các vấn đề về nghe.
Nhiễm trùng da: Nếu mụn rộp không được điều trị đúng cách, nhiễm trùng da do vi khuẩn có thể bùng phát.

Cách phòng ngừa bệnh zona thần kinh

Hai loại vắc – xin có thể giúp ngăn ngừa bệnh zona là vắc xin thủy đậu và vắc xin ngừa bệnh zona. Hiện nay, ở Việt Nam có mũi tiêm vắc xin phòng thủy đậu khá phổ biến ở các Phòng tiêm dịch vụ hoặc Trung tâm tiêm chủng. Tiêm phòng thủy đậu có thể dành cho trẻ em hoặc người lớn chưa từng mắc thủy đậu.

Chẩn đoán và điều trị bệnh zona

Zona thần kinh có thể được chẩn đoán qua việc bị đau ở một bên trên cơ thể cùng với các vết phát ban và mụn rộp. Ngoài ra bác sĩ có thể lấy mô trên da để xét nghiệm.