Táo bón là một rối loạn tiêu hóa phổ biến có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Bệnh có thể điều trị đơn giản bằng cách thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt, nhưng nếu để táo bón kéo dài thì tình trạng này sẽ dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và gây bất tiện trong cuộc sống hàng ngày.
Táo bón là bệnh gì?
Táo bón là tình trạng đại tiện khó, đau và khoảng cách giữa các lần đại tiện kéo dài hơn bình thường hoặc đi nhiều lần trong ngày, nhưng phân nhỏ hoặc cứng.
Theo Tiêu chuẩn Rome III (Tiêu chuẩn chẩn đoán các rối loạn chức năng tiêu hóa), người bị táo bón thường có hai hoặc nhiều hơn những dấu hiệu dưới đây:
- Khó đi ngoài trong ít nhất 1/4 số lần đi vệ sinh trong tuần
- Phân nhỏ, lổn nhổn hoặc cứng trong ít nhất 1/4 số lần đi vệ sinh trong tuần
- Cảm giác đi tiêu không trọn vẹn trong ít nhất 1/4 số lần đi vệ sinh trong tuần
- Cảm giác tắc nghẽn hậu môn trong ít nhất 1/4 số lần đi vệ sinh trong tuần
- Phải dùng tay hoặc can thiệp y tế trong ít nhất 1/4 số lần đi vệ sinh trong tuần
- Ít hơn ba lần đi tiêu mỗi tuần.
Nguyên nhân gây ra táo bón
Nguyên nhân phổ biến gây ra táo bón là chế độ ăn uống thiếu khoa học, uống ít nước, ăn thiếu chất xơ, thói quen đại tiện không tốt hoặc do hội chứng ruột kích thích (IBS, rối loạn ruột già).
Ngoài ra, còn có các nguyên nhân khác gây ra bệnh táo bón như: sử dụng thuốc điều trị các bệnh trầm cảm, thuốc dạ dày. Các trường hợp quá lạm dụng các loại thuốc nhuận tràng như forlax, duphalac cũng gây ra táo bón.
Ngoài ra, các bệnh nhân bị bệnh về xương khớp, tim mạch, đái tháo đường… cũng dễ gặp phải tình trạng táo bón hơn người khác. Những người ít vận động, lười vận động hoặc người cao tuổi, chức năng của các cơ quan bộ phận suy giảm cũng là những đối tượng hay mắc phải tình trạng táo bón kéo dài.
Táo bón có thể gây ra biến chứng gì?
Táo bón gây ra nhiều phiền toái, khó chịu trong sinh hoạt. Khi bị táo bón, người bệnh sẽ phải rặn nhiều, áp lực ổ bụng tăng lên, chảy máu khi đi đại tiện. Tình trạng này nếu kéo dài và nếu không có biện pháp cải thiện, chữa trị kịp thời sẽ để lại những hậu quả khó lường.
Các biến chứng của táo bón có thể gặp như:
- Đi ngoài ra máu, nứt kẽ hậu môn
- Trĩ nội, trĩ ngoại
- Viêm ống hậu môn trực tràng – Abces hậu môn – Rò hậu môn
- Tắc ruột do khối “u phân”
- Suy kiệt – nhiễm độc mãn
- Tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư hậu môn – trực tràng, viêm ruột thừa
- Tăng biến chứng cho những bệnh nhân mãn tính
>> Xem thêm 5 Tuyệt chiêu giúp hết chướng bụng đầy hơi tại nhà
Điều trị táo bón như thế nào?
Điều trị táo bón thể nhẹ chỉ cần áp dụng các biện pháp thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt:
Thay đổi thói quen ăn uống
- Uống từ 1,5 đến 2 lít nước mỗi ngày.
- Nên ăn uống lành mạnh, ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ. Nên ăn các loại rau củ giúp nhuận tràng, giảm tình trạng táo bón như mồng tơi, rau muống, rau đay, rau dền, khoai lang…
- Nên ăn nhiều sữa chua do probiotics có trong sữa chua giúp ích cho quá trình tiêu hóa.
- Tránh ăn những thức ăn dễ gây ra táo bón như bánh mì và những thực phẩm từ ngô.
- Tránh một số loại đồ uống và chất kích thích lợi tiểu như trà, cà phê, coca, nước uống chứa cồn vì có thể gây ra tình trạng khử nước của cơ thể, làm tình trạng táo bón thêm nặng
Thay đổi lối sống
- Tập thể dục nhiều hơn: vận động cơ thể thường xuyên, không ngồi quá lâu một chỗ giúp ngăn ngừa táo bón rất tốt.
- Rèn luyện thói quen đi đại tiện đều đặn, không nhịn đi ngoài khi có dấu hiệu muốn đi vệ sinh. Cố gắng đi vệ sinh vào buổi sáng hoặc sau ăn khoảng 30 phút, vì đây là thời điểm dễ dàng đi vệ sinh. Khi đi vệ sinh nên giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng và không ngồi quá lâu. Không cố sức rặn nếu cảm thấy khối phân rắn chắc, không đẩy được ra ngoài, việc rặn có thể làm rách niêm mạc hậu môn, gây hiện tượng đi ngoài ra máu, đau hậu môn trực tràng. Nên sử dụng vòi hoa sen, vặn nước ấm với áp lực nhỏ để xả nước vào hậu môn giúp làm mềm phân và giảm đau ở hậu môn.
- Tư thế ngồi đúng khi đại tiện: nên ngồi xổm bởi khi đó đường ống hậu môn sẽ thẳng, nhờ đó mà phân được đẩy ra dễ dàng và tự nhiên hơn, không cần tốn nhiều sức để rặn phân ra ngoài. Nếu ngồi bệt nên kê thêm một chiếc ghế cao tầm 20cm dưới chân để nâng cao chân, gấp đùi vào bụng sẽ dễ đi vệ sinh hơn.
Đối với tình trạng táo bón vừa và nặng, táo bón kéo dài, ngoài việc thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt, việc đi khám để tìm hiểu nguyên gây bệnh là cần thiết. Bác sĩ sẽ có phương pháp điều trị phù hợp với từng loại nguyên nhân và mức độ của bệnh.
>> Xem thêm Men vi sinh và men tiêu hóa – Đừng nhầm lẫn
Nếu phải sử dụng thuốc, nên tuân theo chỉ định của bác sĩ để tránh lãng phí, không hiệu quả, và lệ thuộc vào thuốc. Một số loại thuốc có thể được kê như thuốc đặt làm mềm phân, thuốc nhuận tràng và thụt tháo. Thuốc nhuận tràng thường chỉ được kê nếu việc thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt không giúp giảm tình trạng táo bón.
