Thời kỳ mãn kinh là cửa ải gian khó mà người phụ nữ nào cũng phải vượt qua. Mãn kinh có thể gây ra nhiều thay đổi với sức khỏe thể chất và tinh thần của người phụ nữ.
Mãn kinh được định nghĩa là 12 tháng liên tiếp không có kinh nguyệt. Độ tuổi mãn kinh trung bình là 45-55 tuổi. Trước đó khoảng 2-5 năm, kinh nguyệt thường bị rối loạn. Giai đoạn này gọi là thời kỳ tiền mãn kinh, khi buồng trứng giảm sản xuất hormone estrogen. Đến khi mãn kinh, buồng trứng ngừng sản xuất estrogen hoàn toàn.
Estrogen là hormone nội tiết tố có nhiều vai trò với sức khỏe tổng thể. Thiếu hụt loại hormone này sẽ gây ra nhiều vấn đề với sức khỏe.
Các vấn đề sức khỏe mà mãn kinh gây ra
Giảm mật độ xương
Estrogen có vai trò ức chế quá trình hủy xương. Trong quá trình tái hấp thu xương, các tế bào xương sẽ phá vỡ các mô trong xương. Vì vậy, khi cơ thể tạo ra ít estrogen hơn, quá trình mất xương bắt đầu nhanh hơn quá trình tạo xương mới.
Bác sĩ sản phụ khoa JoAnn Pinkerton (Mỹ) cho biết: “Phụ nữ có thể mất tới 20% mật độ xương sau khi mãn kinh”.
Để ngăn ngừa tình trạng giảm mật độ xương, phụ nữ mãn kinh nên bổ sung vitamin D và canxi để hỗ trợ xương. Ngoài ra, cũng cần duy trì tư thế tốt, tập các bài tập chịu trọng lượng và giữ thăng bằng.
Nếu có nguy cơ gãy xương cao, bác sĩ có thể khuyên dùng một số loại thuốc, liệu pháp hormone.
Bệnh tim mạch
Suy giảm estrogen cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Bởi estrogen giúp giữ cho các mạch máu linh hoạt, giúp cải thiện lưu thông máu.
Ngoài việc suy giảm estrogen, còn một số yếu tố khác cũng dẫn đến bệnh tim mạch:
- Cholesterol cao
- Huyết áp cao
- Chế độ ăn nhiều chất béo
- Hút thuốc lá
- Lười vận động
Nói chung, ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, không hút thuốc, kiểm soát lượng cholesterol và huyết áp có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Mất ngủ, thiếu ngủ
Các vấn đề về giấc ngủ thường gặp trong thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh. Theo một cuộc khảo sát do Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ công bố vào năm 2017, chất lượng giấc ngủ kém và mất ngủ ảnh hưởng đến khoảng 57% người từ 40 đến 59 tuổi trong thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh.
Các vấn đề về giấc ngủ là do bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm do suy giảm estrogen gây ra. Ngoài ra, việc giảm progesterone, một loại hormone sinh dục khác, cũng có thể gây rối loạn giấc ngủ.
Thay đổi lối sống có thể giúp ngủ ngon và ngủ sâu hơn. Một số biện pháp nên thực hiện là:
- Điều chỉnh nhiệt độ trong phòng ngủ đủ mát vào mùa hè, đủ ấm vào mùa đông
- Tránh ăn tối quá nhiều
- Hạn chế rượu bia, thuốc lá, cà phê và trà
- Thường xuyên tập thể dục, nhưng không nên vận động mạnh trước khi đi ngủ
- Tránh ngủ trưa quá nhiều
- Hạn chế xem tivi, điện thoại trước khi đi ngủ
- Uống nước ấm, trà thảo mộc hoặc sữa ấm trước khi đi ngủ
Nếu đã thực hiện những điều này mà vẫn bị mất ngủ, bạn nên đi khám để được bác sĩ điều trị. Tránh để mất ngủ kéo dài gây suy giảm sức khỏe tổng thể.
Thay đổi nhận thức
Trong thời kỳ mãn kinh, một số phụ nữ bị suy giảm trí nhớ và chậm hiểu, kém linh hoạt. Điều này được các chuyên gia giải thích là có liên quan đến tình trạng thiếu ngủ do bốc hỏa mãn kinh gây ra. Chính thiếu ngủ đã dẫn đến những thay đổi trong nhận thức.
Thay đổi tâm trạng
Nhiều phụ nữ mãn kinh bị thay đổi tâm trạng đột ngột, từ vui sang buồn rồi tức giận hoặc ngược lại. Nồng độ hormone dao động là một trong những thủ phạm gây ra sự thay đổi này.
Một số bằng chứng cho thấy tiền sử trầm cảm có thể làm tăng nguy cơ thay đổi tâm trạng khi mãn kinh. Thiếu ngủ do mãn kinh cũng có thể ảnh hưởng đến tâm trạng.
Tập thể dục, làm việc nhà, xem phim, đọc sách… có thể giúp giảm căng thẳng. Dùng liệu pháp hormone cũng là cách giúp kiểm soát sự thay đổi tâm trạng ở phụ nữ mãn kinh.
Các vấn đề về tiết niệu
Ngoài chứng teo âm hộ và khô âm đạo, một số phụ nữ mãn kinh còn nhận thấy những thay đổi ở bàng quang.
Điều này là do estrogen có ảnh hưởng đến bàng quang và niệu đạo, giúp ích cho các chức năng của bàng quang và niệu đạo. Sụt giảm estrogen dẫn đến thay đổi trong chức năng bàng quang. Các vấn đề về bàng quang có thể xuất hiện như tiểu không tự chủ, rò rỉ nước tiểu khi ho hoặc hắt hơi. Chứng són tiểu khi gắng sức có thể phổ biến hơn ở những người đã sinh thường nhiều lần.
Dùng liệu pháp hormone, tập các bài tập kiểm soát phần bụng dưới có thể giúp kiểm soát được tình trạng này.
Nguy cơ khi áp dụng liệu pháp thay thế hormone
Liệu pháp thay thế hormone (HRT) thường là biện pháp điều trị phổ biến cho các vấn đề mãn kinh. Tuy nhiên, đã có nhiều nghiên cứu chứng minh liệu pháp này có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nguy hiểm.
Đột quỵ
Dùng liệu pháp thay thế hormone tổng hợp cũng có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Estrogen tác động đến hệ thống thần kinh và tuần hoàn cũng như các con đường gây viêm, ảnh hưởng đến nguy cơ đột quỵ.
Thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch
Một số bằng chứng cho thấy liệu pháp hormone estrogen-progesterone kết hợp có thể làm tăng nguy cơ thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch cao hơn so với việc chỉ bổ sung estrogen đơn thuần.
Ngoài ra, phương pháp điều trị tại chỗ (dùng miếng dán, viên đặt) có ít nguy cơ hơn so với dạng uống.
Ung thư vú
Nghiên cứu đã phát hiện ra nguy cơ ung thư vú gia tăng ở những người sử dụng liệu pháp hormone có chứa progestin trong thời kỳ mãn kinh. Progestin là một dạng tổng hợp của progesterone.
Giải pháp nào cho phụ nữ mãn kinh?
Thời kỳ mãn kinh có thể gây ra các triệu chứng ảnh hưởng đến xương, tim và sức khỏe tinh thần. Liệu pháp hormone là phương pháp điều trị phổ biến để giảm bớt các triệu chứng mãn kinh và giảm nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe khác. Tuy nhiên, vì liệu pháp này có nhiều tác dụng phụ nguy hiểm, nên cần thảo luận về lợi ích – tác hại với bác sĩ trước khi áp dụng.
Ngoài liệu pháp thay thế hormone, phụ nữ mãn kinh có thể bổ sung nội tiết tố qua các thực phẩm ăn uống hàng ngày hay thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Tiêu biểu như TPBVSK Tố Nữ Nhất Nhất hỗ trợ cải thiện nội tiết tố nữ, dùng cho phụ nữ suy giảm nội tiết tố, phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh.
Sản phẩm có chứa chiết xuất mầm đậu nành, sữa ong chúa tươi, cao khô đương quy, ích mẫu, thục địa, ngưu tất, xuyên khung, lá trầu không… hỗ trợ cải thiện nội tiết tố nữ, giảm các triệu chứng bốc hỏa, mất ngủ, sạm da, yếu sinh lý do suy giảm nội tiết tố nữ.
Vân Anh
