Có một số triệu chứng đột quỵ ở phụ nữ khác biệt so với nam giới. Sớm nhận biết các triệu chứng đột quỵ sẽ giúp ích lớn trong việc điều trị, tránh biến chứng nặng.
Phụ nữ trung niên, sau mãn kinh có nguy cơ cao bị đột quỵ và dễ tử vong do đột quỵ hơn so với nam giới. Do đặc điểm giới tính, tâm sinh lý nên triệu chứng đột quỵ ở phụ nữ đôi khi cũng khác biệt so với nam giới.
Tại sao tỷ lệ phụ nữ bị đột quỵ cao hơn đàn ông?
Có nhiều lý do khiến phụ nữ dễ bị đột quỵ:
- Phụ nữ thường sống thọ hơn nam giới – tuổi tác là một yếu tố nguy cơ quan trọng của đột quỵ.
- Phụ nữ có nguy cơ cao bị huyết áp cao.
- Mang thai và áp dụng các biện pháp tránh thai cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ ở phụ nữ.
Các triệu chứng đột quỵ ở phụ nữ
Có một số triệu chứng đột quỵ ở phụ nữ không giống với nam giới, bao gồm:
- Buồn nôn hoặc nôn
- Co giật
- Nấc cụt
- Khó thở
- Đau đớn
- Ngất xỉu hoặc mất ý thức.
Vì những triệu chứng này chỉ xảy ra với phụ nữ nên rất khó để nghĩ ngay tới đột quỵ, dẫn tới chậm trễ trong việc điều trị, ảnh hưởng đến quá trình hồi phục.
Ngoài ra, một số phụ nữ cũng có các triệu chứng đột quỵ liên quan đến sức khỏe tâm thần, như hay bị buồn ngủ, lú lẫn, kích động, ảo giác…
Theo healthline.com (website nổi tiếng chuyên cung cấp các thông tin về sức khỏe của Mỹ), trong một nghiên cứu năm 2009, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, khoảng 23% phụ nữ và 15% nam giới cho biết tình trạng tâm thần bị thay đổi có liên quan đến đột quỵ.
Các triệu chứng đột quỵ điển hình ở cả nam và nữ
- Không thể nói hoặc nói khó, nói ngọng
- Nhìn mờ một mắt hoặc cả hai mắt
- Đột ngột thấy tê hoặc yếu một bên mặt và chân tay cùng bên mặt đó
- Đau đầu đột ngột và dữ dội mà không rõ nguyên nhân
- Chóng mặt, đi lại khó khăn, mất thăng bằng hoặc khó phối hợp chân tay
Nghiên cứu cho thấy phụ nữ thường giỏi hơn nam giới trong việc xác định chính xác các dấu hiệu của đột quỵ.
Làm gì khi có triệu chứng đột quỵ?
Nếu bạn nghĩ rằng bạn hoặc ai đó xung quanh có thể bị đột quỵ, hãy thực hiện ngay những điều này:
F (face – mặt): Hãy yêu cầu người đó mỉm cười. Để ý xem một bên mặt của họ có bị xệ xuống không?
A (arms – tay): Yêu cầu người đó giơ cả hai cánh tay lên. Một cánh tay có bị hạ xuống phía dưới không?
S (speech – nói): Yêu cầu người đó lặp lại một cụm từ đơn giản. Họ có khó nói hay nói ngọng không?
T (time – thời gian): Nếu bạn quan sát thấy bất kỳ triệu chứng nào trong số này, hãy gọi cấp cứu hoặc đưa người đó đi cấp cứu ngay. Với người bị đột quỵ, phát hiện càng sớm càng tốt, càng để lâu thì khả năng tổn thương não hoặc tàn tật càng cao.
Điều trị đột quỵ như thế nào?
Điều trị đột quỵ phụ thuộc vào loại đột quỵ.
Đột quỵ do thiếu máu cục bộ
Nếu đột quỵ là thiếu máu cục bộ – loại phổ biến nhất – thì có nghĩa là cục máu đông cắt đứt dòng máu đến não. Bác sĩ sẽ sử dụng thuốc kích hoạt plasminogen mô (tPA) để phá cục máu đông. Thuốc này phải được sử dụng trong vòng 3-4,5 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên mới có hiệu quả, theo hướng dẫn được cập nhật gần đây của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) và Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ (ASA). Nếu bạn không thể dùng tPA, bác sĩ sẽ cho dùng thuốc làm loãng máu hoặc thuốc chống đông máu khác để ngăn tiểu cầu hình thành cục máu đông.
Đột quỵ xuất huyết
Đột quỵ xuất huyết xảy ra khi một động mạch trong não bị vỡ hoặc rò rỉ máu. Các bác sĩ điều trị loại đột quỵ này khác với đột quỵ do thiếu máu cục bộ. Phương pháp điều trị dựa trên nguyên nhân cơ bản của đột quỵ:
- Chứng phình động mạch: Bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật để chặn dòng máu đến túi phình.
- Huyết áp cao: Bác sĩ cho bệnh nhân dùng thuốc làm giảm huyết áp và giảm chảy máu.
- Động mạch bị lỗi và tĩnh mạch bị vỡ: Cần sửa chữa dị dạng động mạch (AVM) để ngăn ngừa chảy máu thêm.
Phục hồi đột quỵ ở phụ nữ
Sau khi tình trạng của bệnh nhân được cải thiện, quá trình phục hồi có thể diễn ra tại bệnh viện hoặc tại nhà.
Phục hồi bao gồm sự kết hợp của vật lý trị liệu, liệu pháp ngôn ngữ và vận động. Các nghiên cứu cho thấy phụ nữ sống sót sau đột quỵ thường hồi phục chậm hơn nam giới. Phụ nữ cũng có nhiều khả năng bị khuyết tật liên quan đến đột quỵ, suy giảm các hoạt động sống hàng ngày, phiền muộn, mệt mỏi, suy giảm tinh thần, giảm chất lượng cuộc sống…
Điều này có thể là do phụ nữ ít hoạt động thể chất trước đột quỵ hoặc các triệu chứng trầm cảm ảnh hưởng đến quá trình phục hồi.
Phòng ngừa đột quỵ ở phụ nữ bằng cách nào?
- Nên ăn một chế độ ăn uống cân bằng
- Duy trì cân nặng ở mức bình thường, khỏe mạnh
- Tập thể dục thường xuyên
- Bỏ thuốc lá
- Có biện pháp để kiểm soát căng thẳng như tập yoga, ngồi thiền, đọc sách, trồng cây, cắm hoa…
Chị em cũng nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa bổ sung vì các yếu tố nguy cơ riêng mà phụ nữ phải đối mặt. Bao gồm:
- Theo dõi huyết áp trong và sau khi mang thai
- Tầm soát rung nhĩ (AFib) với người trên 75 tuổi
- Kiểm tra huyết áp cao trước khi bắt đầu thực hiện các biện pháp kiểm soát sinh sản
- Nếu đã từng bị đột quỵ, hãy kiên nhẫn thực hiện các biện pháp phục hồi chức năng và duy trì lối sống lành mạnh. Ngoài việc giúp bạn hồi phục tốt hơn, những điều này còn giúp ngăn ngừa đột quỵ tái phát trong tương lai.
Vân Anh
