Mặt bị nổi nhiều mụn trứng cá có thể nguyên nhân là do chính chế độ ăn uống hàng ngày. Một số loại thực phẩm làm tăng sản xuất bã nhờn và chất sừng, làm tắc nghẽn lỗ chân lông và gây mụn.
Chế độ ăn ảnh hưởng tới sự hình thành mụn như thế nào?
Mụn trứng cá phát triển khi các lỗ chân lông trên da bị tắc nghẽn do tế bào da chết, vi khuẩn hoặc cả hai. Sự tắc nghẽn này cũng xảy ra khi cơ thể sản xuất quá nhiều bã nhờn, một loại dầu khiến da không bị khô. Lỗ chân lông bị tắc dẫn đến viêm nhiễm và gây ra mụn nhọt và các tổn thương khác.
Trong tuổi dậy thì, cơ thể sản xuất nhiều hormone hơn gọi là yếu tố tăng trưởng giống insulin 1 (IGF-1). Một số nghiên cứu cho thấy IGF-1 có thể làm tăng sản xuất bã nhờn và làm trầm trọng thêm các triệu chứng của mụn trứng cá.
Một số loại thực phẩm cũng có thể làm tăng mức IGF-1. Tránh những thực phẩm này có thể giúp cải thiện các triệu chứng của mụn trứng cá và giúp ngăn ngừa mụn.
Các loại thực phẩm có thể gây mụn
1. Thực phẩm giàu carbohydrate tinh chế
Thực phẩm giàu carbohydrate tinh chế bao gồm:
- Bánh mì, bánh quy giòn, ngũ cốc hoặc các món làm bằng bột mì trắng
- Mì ống làm bằng bột mì trắng
- Cơm trắng và bún
- Nước ngọt và đồ uống có đường khác
- Chất ngọt như đường mía, siro cây phong, mật ong hoặc cây thùa
Các nghiên cứu cho thấy những người bị mụn trứng cá thường bổ sung nhiều carbohydrate tinh chế hơn so với những người khác. Nguy cơ gây mụn trứng cá này là do tác động của carbohydrate tinh chế đối với lượng đường trong máu và lượng insulin.
Carbohydrate tinh chế được hấp thụ nhanh chóng vào máu, làm tăng nhanh lượng đường trong máu. Khi lượng đường trong máu tăng lên, nồng độ insulin cũng tăng lên để giúp đưa lượng đường trong máu ra khỏi máu và vào tế bào.
Tuy nhiên, insulin làm cho nội tiết tố androgen hoạt động mạnh hơn và làm tăng yếu tố tăng trưởng giống insulin 1 (IGF-1). Điều này góp phần gây ra mụn trứng cá bằng cách làm cho các tế bào da phát triển nhanh hơn do kích thích sản xuất bã nhờn.
2. Các sản phẩm từ sữa
Sữa được biết là làm tăng mức insulin, không phụ thuộc vào ảnh hưởng của nó đối với lượng đường trong máu, điều này có thể làm trầm trọng thêm mức độ nghiêm trọng của mụn trứng cá. Sữa bò cũng chứa các axit amin kích thích gan sản xuất nhiều IGF-1 hơn, điều này góp phần gây ra mụn trứng cá.
3. Thức ăn nhanh
Mụn trứng cá có liên quan mật thiết đến chế độ ăn uống giàu calo, chất béo và carbohydrate tinh chế. Đồ ăn nhanh, chẳng hạn như bánh mì kẹp thịt, cốm, xúc xích, khoai tây chiên, nước ngọt và sữa lắc, là những món ăn có thể làm tăng nguy cơ gây mụn trứng cá.
Một nghiên cứu trên 5.000 thanh thiếu niên và thanh niên Trung Quốc cho thấy chế độ ăn giàu chất béo có liên quan đến việc tăng 43% nguy cơ nổi mụn trứng cá, thường xuyên ăn thức ăn nhanh làm tăng nguy cơ lên 17%.
Một số nhà nghiên cứu cho rằng đồ ăn nhanh có thể ảnh hưởng đến biểu hiện gen và thay đổi mức độ hormone theo hướng kích thích sự phát triển của mụn trứng cá.
4. Thực phẩm giàu chất béo omega-6
Chế độ ăn uống chứa một lượng lớn axit béo omega-6 có thể kích hoạt sản xuất các hóa chất gây viêm. Các axit béo này được tìm thấy trong các loại dầu như ngô, cây rum, hướng dương, hạt nho, đậu nành, đậu phộng, mayonaise và nhiều nước xốt salad. Ngược lại, bổ sung axit béo omega-3 có thể làm giảm mức độ viêm và nghiêm trọng của mụn trứng cá.
Sự mất cân bằng axit béo omega-6 và omega-3 trong chế độ ăn có thể đẩy cơ thể vào trạng thái viêm nhiễm, có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mụn trứng cá.
5. Sô cô la
Một nghiên cứu cho thấy những người đàn ông bị mụn trứng cá tiêu thụ 25 gam sô cô la đen mỗi ngày đã tăng mức độ tổn thương do mụn trứng cá chỉ sau hai tuần.
Một số nghiên cứu cho thấy ăn sô cô la làm tăng phản ứng của hệ thống miễn dịch với vi khuẩn gây mụn trứng cá.
>> Xem thêm Bật mí 5 điều về da dầu mụn không phải ai cũng biết
6. Bột Whey protein
Whey protein là một loại thực phẩm bổ sung phổ biến trong chế độ ăn uống. Đây là một trong những protein chính được tìm thấy trong các sản phẩm sữa, là một sản phẩm phụ tách ra từ quá trình sản xuất phô mai. Whey protein là một nguồn phong phú của các axit amin leucine và glutamine. Các axit amin này làm cho các tế bào da phát triển và phân chia nhanh chóng hơn, do đó góp phần hình thành mụn trứng cá. Các axit amin trong Whey protein cũng có thể kích thích cơ thể sản xuất lượng insulin cao hơn, có liên quan đến sự phát triển của mụn trứng cá.
7. Thực phẩm gây dị ứng
Về bản chất, mụn trứng cá là một bệnh viêm da. Các loại thuốc chống viêm, như corticosteroid, là phương pháp điều trị hiệu quả đối với mụn trứng cá nặng và những người bị mụn trứng cá có mức độ cao của các phân tử gây viêm trong máu. Dị ứng với thực phẩm có thể gây ra phản ứng quá mẫn là nguy cơ gây mụn trứng cá, khi hệ thống miễn dịch xác định nhầm thực phẩm là mối đe dọa và khởi động một cuộc tấn công miễn dịch chống lại nó. Điều này làm tăng nồng độ của các phân tử chống viêm lưu thông khắp cơ thể, có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mụn trứng cá.
Chế độ ăn uống hàng ngày có tác động lớn đến sức khỏe của làn da. Không cần thiết phải loại bỏ hoàn toàn tất cả các loại thực phẩm có liên quan đến mụn trứng cá mà nên ăn uống cân bằng, xen kẽ các thực phẩm này với các nhóm thực phẩm giàu dinh dưỡng và tốt cho da như rau xanh, củ quả tươi…
DS. Phan Hiền
