Tiểu không tự chủ hay són tiểu là tình trạng đi tiểu không kiểm soát. Tình trạng này có thể gây ra tiểu đột ngột khi ho hay hắt hơi.
Triệu chứng của tiểu không tự chủ là gì?
Triệu chứng chính là không chủ ý tiết ra nước tiểu. Điều này xảy ra khi nào và như thế nào sẽ phụ thuộc vào loại tiểu không kiểm soát. Nhiều người thỉnh thoảng bị rò rỉ nước tiểu không thường xuyên. Những người khác có thể chảy một lượng nhỏ đến trung bình nước tiểu thường xuyên hơn.
Các loại tiểu không kiểm soát bao gồm:
- Tiểu không kiểm soát do tăng áp lực: Nước tiểu bị rò rỉ khi tạo áp lực lên bàng quang bằng cách ho, hắt hơi, cười, tập thể dục hoặc nâng vật nặng.
- Tiểu không tự chủ cấp: Cảm giác muốn đi tiểu đột ngột, dữ dội, sau đó là mất nước tiểu không tự chủ, có thể phải đi tiểu thường xuyên, ngay cả ban đêm. Són tiểu gấp có thể do một tình trạng nhiễm trùng hoặc rối loạn thần kinh hoặc bệnh tiểu đường gây ra.
- Tiểu không tự chủ do bàng quang đầy: Bị chảy nước tiểu thường xuyên hoặc liên tục do bàng quang không rỗng hoàn toàn.
- Tiểu không tự chủ hoàn toàn: Bàng quang không thể lưu trữ nước tiểu.
- Tiểu không tự chủ chức năng: Nước tiểu thoát ra ngoài do không thể đến nhà vệ sinh kịp thời, có thể do vấn đề về khả năng vận động.
- Tiểu không tự chủ hỗn hợp: Là tình trạng són tiểu hỗn hợp của nhiều loại kể trên.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng tiểu không tự chủ
Tình trạng không kiểm soát được khi đi tiểu là kết quả của suy yếu hoặc tổn thương các cơ được sử dụng để ngăn chặn việc đi tiểu, chẳng hạn như cơ sàn chậu và cơ vòng niệu đạo. Tiểu không kiểm soát thường là kết quả của hoạt động quá mức của các cơ điều khiển bàng quang. Són tiểu tràn ra ngoài thường là do bàng quang bị tắc nghẽn hoặc tắc nghẽn khiến bàng quang không thể tháo rỗng hết nước.
Đi tiểu hoàn toàn không kiểm soát được có thể do bàng quang có vấn đề ngay khi sinh ra, chấn thương cột sống hoặc một lỗ rò nhỏ giống như đường hầm có thể hình thành giữa bàng quang và một khu vực lân cận.
Sau đây là các yếu tố nguy cơ liên quan đến chứng són tiểu:
- Béo phì: Điều này gây thêm áp lực lên bàng quang và các cơ xung quanh. Nó làm suy yếu các cơ, khiến rò rỉ nước tiểu dễ xảy ra hơn khi người bệnh hắt hơi hoặc ho.
- Hút thuốc: Điều này có thể dẫn đến ho mãn tính, dẫn đến các đợt tiểu không kiểm soát.
- Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ bị mất kiểm soát khi tăng áp lực vùng bụng cao hơn nam giới, đặc biệt là nếu họ đã có con.
- Tuổi già: Các cơ ở bàng quang và niệu đạo suy yếu theo tuổi tác.
- Một số bệnh và tình trạng: Bệnh tiểu đường, bệnh thận, tổn thương tủy sống và các bệnh thần kinh, ví dụ đột quỵ, làm tăng nguy cơ mắc chứng tiểu không tự chủ.
- Bệnh tuyến tiền liệt: Tình trạng mất kiểm soát có thể xuất hiện sau khi phẫu thuật tuyến tiền liệt hoặc xạ trị.
Cách kiểm soát chứng tiểu không kiểm soát
Đối với nhiều người mắc chứng són tiểu, những mẹo đơn giản và việc thay đổi lối sống sau đây có thể giúp làm giảm các triệu chứng rõ rệt:
Thực hiện các bài tập sàn chậu hàng ngày
Các bài tập sàn chậu có thể giảm rò rỉ hiệu quả, nhưng điều quan trọng là phải thực hiện đúng cách. Nên duy trì thực hiện các bài tập sàn chậu trong 3 tháng để thấy được hiệu quả.
Bỏ thuốc lá
Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc chứng tiểu không tự chủ, vì ho sẽ làm căng cơ sàn chậu.
Tập thể dục đúng cách
Tập thể dục với tác động mạnh và tư thế ngồi sẽ gây áp lực lên các cơ sàn chậu và có thể làm tăng són tiểu. Để tăng cường sức mạnh cho sàn chậu nhằm giảm các triệu chứng, hãy thay thế các bài tập thể dục có tác động mạnh, chẳng hạn như chạy bộ và thể dục nhịp điệu bằng các bài tập tăng cường sức mạnh, chẳng hạn như pilates.
Tránh nâng cao
Nâng cao làm căng cơ sàn chậu, vì vậy hãy tránh nó bất cứ khi nào bạn có thể. Khi bắt buộc cần nâng một thứ gì đó, hãy siết chặt cơ sàn chậu trước và trong khi nâng.
Giảm cân
Thừa cân có thể làm suy yếu cơ sàn chậu và gây ra tiểu không tự chủ do áp lực của các mô mỡ lên bàng quang. Các triệu chứng són tiểu có thể cải thiện nếu trọng lượng dư thừa được cắt giảm.
Điều trị táo bón kịp thời
Táo bón khiến nhiều người phải rặn khi đi đại tiện. Điều này làm suy yếu các cơ sàn chậu và làm cho chứng tiểu không tự chủ trở nên tồi tệ hơn. Nếu bị táo bón, hãy điều chỉnh kịp thời chế độ ăn uống và lối sống. Ăn nhiều chất xơ hơn và tập thể dục nhiều hơn có thể hữu ích.
Cắt giảm lượng caffein
Caffeine gây kích thích bàng quang và có thể làm cho chứng tiểu không kiểm soát trở nên tồi tệ hơn. Đồ uống có cồn, trà, trà xanh, nước tăng lực và sô cô la nóng cũng chứa caffeine, vì vậy hãy cắt giảm những thứ này và thay thế bằng nước và trà thảo mộc hoặc trái cây.
Cắt giảm rượu
Rượu là một chất lợi tiểu, khiến bạn đi tiểu thường xuyên hơn. Cắt giảm có thể giúp giảm các triệu chứng tiểu không kiểm soát.
Uống nhiều nước
Nhiều người mắc chứng tiểu không tự chủ tránh uống chất lỏng, vì họ cảm thấy nó gây ra nhiều vấn đề hơn. Tuy nhiên, hạn chế uống nước sẽ khiến tình trạng tiểu không kiểm soát trở nên tồi tệ hơn, vì nó làm giảm sức chứa của bàng quang. Không uống đủ chất lỏng cũng có thể gây táo bón hoặc làm cho bệnh trầm trọng hơn.
Ăn các loại thực phẩm phù hợp
Tránh thực phẩm cay và có tính axit, chẳng hạn như cà ri và trái cây họ cam quýt, vì chúng có thể gây kích thích bàng quang và làm cho tình trạng són tiểu trở nên tồi tệ hơn.
DS. Phan Hiền
