Nếu bạn bị đau đầu thường xuyên và kéo dài, dù đã uống thuốc giảm đau vẫn không khỏi, rất có thể nguyên nhân là do thiếu máu. Điều trị thiếu máu sẽ giúp giảm đau đầu hiệu quả.
Thiếu máu là gì?
Thiếu máu là tình trạng thiếu các tế bào hồng cầu khỏe mạnh để vận chuyển oxy đến các mô của cơ thể.
Có nhiều dạng thiếu máu, mỗi dạng đều có nguyên nhân riêng.
- Thiếu máu bất sản
- Thiếu máu do thiếu sắt
- Thiếu máu hồng cầu hình liềm
- Thalassemia (bệnh tan máu bẩm sinh)
- Thiếu máu do thiếu vitamin
Các triệu chứng thiếu máu
Triệu chứng thiếu máu khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Một số dấu hiệu phổ biến là:
- Mệt mỏi
- Da nhợt nhạt hoặc hơi vàng
- Nhịp tim bất thường
- Khó thở
- Chóng mặt hoặc choáng váng
- Tức ngực
- Tay chân lạnh
- Nhức đầu
Những nguyên nhân gây thiếu máu
Cơ thể tạo ra ba loại tế bào máu – tế bào bạch cầu để chống lại nhiễm trùng, tiểu cầu để giúp máu đông và các tế bào hồng cầu mang oxy từ phổi đến các cơ quan khác của cơ thể và mang carbon dioxide từ cơ thể trở lại phổi.
Hầu hết các tế bào máu được sản xuất thường xuyên trong tủy xương. Để sản xuất các tế bào hồng cầu, cơ thể cần có sắt, vitamin B12, folate và các chất dinh dưỡng khác.
Thiếu máu xảy ra khi cơ thể không có đủ tế bào hồng cầu. Điều này có thể là do:
- Bẩm sinh
- Chảy máu gây mất nhiều tế bào hồng cầu
- Cơ thể không sản xuất đủ hồng cầu
- Tốc độ phá hủy hồng cầu nhanh hơn tốc độ sản xuất hồng cầu
Phân tích nguyên nhân với từng loại thiếu máu:
Thiếu máu bất sản
Đây là bệnh thiếu máu nguy hiểm đến tính mạng, bởi cơ thể không sản xuất đủ tế bào hồng cầu. Nguyên nhân của thiếu máu bất sản chủ yếu do nhiễm trùng, bệnh tự miễn dịch, tiếp xúc với hóa chất độc hại hoặc dùng một số loại thuốc…
Thiếu máu do bệnh tan máu bẩm sinh
Bệnh tan máu bẩm sinh là các tế bào hồng cầu bị phá hủy nhanh hơn so với các tế bào hồng cầu được sinh ra để thay thế.
Thiếu máu hồng cầu hình liềm
Nguyên nhân thường là do một dạng hemoglobin bị khiếm khuyết buộc các tế bào hồng cầu phải có hình dạng hình lưỡi liềm bất thường. Các tế bào máu không đều này sẽ chết sớm, dẫn đến tình trạng thiếu hồng cầu mãn tính.
Thiếu máu do thiếu sắt
Tủy xương cần sắt để tạo ra hemoglobin. Nếu không có đủ sắt, cơ thể không thể sản xuất đủ hemoglobin cho các tế bào hồng cầu.
Thiếu máu do thiếu sắt phổ biến ở phụ nữ mang thai, phụ nữ đang có kinh nguyệt, người bị loét dạ dày, ung thư đại tràng hoặc thường xuyên sử dụng thuốc giảm đau đặc biệt là aspirin (bởi thuốc gây viêm niêm mạc dạ dày dẫn đến mất máu).
Thiếu máu do thiếu vitamin
Bên cạnh sắt, cơ thể cũng cần folate và vitamin B12 để sản xuất đủ tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Thiếu những dưỡng chất này sẽ làm tăng nguy cơ thiếu máu.
Thiếu máu do viêm
Mắc một số bệnh chẳng hạn như ung thư, HIV/AIDS, viêm khớp dạng thấp, bệnh thận, bệnh Crohn và các bệnh viêm cấp tính hoặc mãn tính khác – có thể cản trở việc sản xuất các tế bào hồng cầu.
Các biến chứng mà thiếu máu gây ra
Nếu không được điều trị, thiếu máu có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe:
Mệt mỏi kéo dài
Thiếu máu trầm trọng có thể gây mệt mỏi đến mức không thể hoàn thành các công việc hàng ngày.
Các biến chứng khi mang thai
Phụ nữ mang thai bị thiếu máu do thiếu folate có thể dễ bị các biến chứng như sinh non.
Vấn đề về tim
Thiếu máu có thể dẫn đến nhịp tim nhanh hoặc không đều (loạn nhịp tim). Khi bị thiếu máu, tim bơm nhiều máu hơn để bù đắp lượng oxy thiếu trong máu, có thể dẫn đến tim to hoặc suy tim.
Tử vong
Một số bệnh bẩm sinh như thiếu máu hồng cầu hình liềm có thể dẫn đến các biến chứng đe dọa tính mạng.
Đau đầu thường xuyên
Thiếu máu lên não là nguyên nhân phổ biến dẫn đến đau đầu, đau nửa đầu. Nếu tình trạng thiếu máu không được giải quyết, người bệnh có thể bị đau đầu kéo dài, dẫn đến cáu gắt, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày.
Phân tích mối liên quan giữa thiếu máu và đau đầu
Thiếu máu do bất kỳ nguyên nhân gì cũng gây đau đầu. Đặc biệt, thiếu máu kéo dài sẽ gây đau đầu thường xuyên và gián tiếp ảnh hưởng đến các tình trạng sức khỏe khác.
Thiếu máu do thiếu sắt
Thiếu máu do thiếu sắt có thể khiến não nhận được ít oxy hơn mức cần thiết để hoạt động tốt, dẫn đến đau đầu.
Thiếu máu do thiếu vitamin
Thiếu một số vitamin như B12 và folate cũng gây thiếu máu, dẫn đến giảm oxy trong não, gây ra các cơn đau đầu.
Thiếu máu hồng cầu hình liềm và bệnh thalassemia
Đây là những loại thiếu máu làm cho các tế bào hồng cầu trở nên dính hơn và hình thành cục máu đông hoặc hình dạng bất thường. Những tình trạng này cũng dẫn đến đau đầu.
Đau đầu do thiếu máu thiếu sắt
Thiếu sắt dẫn đến thiếu tế bào hồng cầu, giảm khả năng vận chuyển oxy lên não, dẫn đến đau đầu, hoa mắt, chóng mặt.
Đau đầu do thiếu vitamin
Thiếu vitamin làm giảm số lượng tế bào hồng cầu và lượng oxy cung cấp đến não.
Đau đầu do máu đông, lưu thông kém
Thiếu máu lên não có thể xảy ra do cục máu đông làm hạn chế dòng máu lưu thông, dẫn đến đau đầu, đau nửa đầu.
Phòng ngừa đau đầu do thiếu máu bằng cách nào?
Hầu hết các loại thiếu máu đều dẫn đến đau đầu. Do đó, để giảm đau đầu, cần giải quyết từ nguyên nhân gây thiếu máu.
- Với bệnh tan máu bẩm sinh, thiếu máu hồng cầu hình liềm
- Điều trị theo chỉ định của bác sĩ sẽ giúp giảm nguy cơ đau đầu.
- Với nguyên nhân thiếu máu do thiếu vitamin và khoáng chất
- Bổ sung sắt, folate, vitamin B12, vitamin C trong chế độ ăn uống hoặc dùng các sản phẩm bổ sung sẽ giúp phòng ngừa thiếu máu do thiếu sắt hay thiếu vitamin.
Một số thực phẩm chứa các dưỡng chất này là:
- Sắt: thịt bò, đậu, rau lá xanh đậm, một số loại trái cây…
- Folate: rau lá xanh đậm, đậu xanh, lạc, bánh mì, ngũ cốc, mì ống và gạo.
- Vitamin B12: thịt, các sản phẩm từ sữa, đậu nành.
- Vitamin C: trái cây họ cam quýt, ớt, bông cải xanh, cà chua, dưa và dâu tây
Với nguyên nhân thiếu máu do cục máu đông, lưu thông máu kém
Thông thường, nếu có vấn đề về cục máu đông và khả năng lưu thông máu kém, người bệnh sẽ được chỉ định dùng thuốc chống đông máu, thuốc làm loãng máu.
Đông y có bài thuốc bổ huyết hoạt huyết nổi tiếng, với công dụng trị huyết hư, huyết ứ, người bệnh có thể tham khảo sử dụng. Bài thuốc này dùng trong các trường hợp thiểu năng tuần hoàn não với triệu chứng mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng, hoa mắt, mất ngủ, suy giảm trí nhớ, suy nhược thần kinh…
Hiện nay bài thuốc đã được chuyển giao công nghệ sản xuất trên dây chuyền công nghệ hiện đại tại nhà máy chuẩn GMP-WHO, tạo nên Thuốc Hoạt huyết Đông y dạng viên nén tiện dụng.
Người bị đau đầu thường xuyên do thiếu máu não có thể tham khảo sử dụng để điều trị cũng như phòng ngừa bệnh hiệu quả.
Vân Anh
