Vitamin E được biết đến với vai trò là chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi sự phá hủy bởi các gốc tự do. Xuất phát từ cơ chế tác dụng này, một số giả thiết về hiệu quả của vitamin E đã được đưa ra trong phòng và hỗ trợ điều trị các bệnh lý như: tim mạch, ung thư, các bệnh về mắt và thần kinh. Vậy bổ sung vitamin E hằng ngày liệu có tốt hay sẽ tiềm ẩn nguy cơ?
Tác dụng của vitamin E trên một số bệnh lý
Tim mạch
Một số nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ giữa việc bổ sung vitamin E liều cao với giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Tuy nhiên, các thử nghiệm lâm sàng đã cho thấy vitamin E hoàn toàn không có lợi ích trong trường hợp này.
Trong thử nghiệm này, người tham gia được phân thành 2 nhóm: một nhóm dùng vitamin E và một nhóm dùng giả dược (sản phẩm không chứa bất kỳ chất nào có tác dụng). Kết quả cho thấy, việc bổ sung vitamin E không ngăn cản sự hình thành bệnh tim mạch, không làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh hay tỉ lệ tử vong do bệnh.
Ung thư
Hầu hết các nghiên cứu đều cho thấy, vitamin E không có vai trò dự phòng ung thư, thậm chí còn có thể gây hại trong một số trường hợp.
Một nghiên cứu lớn được đăng tải trên Tạp chí Y khoa Hoa Kỳ cho thấy sử dụng vitamin E liều cao (400 IU/ngày) trong một vài năm làm tăng nguy cơ phát triển ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới. Hai nghiên cứu khác thực hiện trên cả nam giới và nữ giới ở độ tuổi trung niên, theo dõi trong 7 năm hoặc lâu hơn, kết quả cho thấy bổ sung vitamin E (300-400 IU/ ngày) không bảo vệ họ khỏi bất kỳ loại ung thư nào.
Bên cạnh đó, một nghiên cứu cho thấy mối liên quan giữa việc sử dụng vitamin E tối thiểu 10 năm và khả năng giảm thiểu tỉ lệ tự vong trong ung thư bàng quang.
Vitamin E và các sản phẩm có tác dụng chống oxy hóa khác có thể tương tác với phác đồ hóa chất hoặc xạ trị trong điều trị ung thư. Do đó, người bệnh cần trao đổi với bác sĩ nếu đang dùng hoặc có ý định sử dụng vitamin E, đặc biệt với liều cao trong quá trình điều trị ung thư.
Thần kinh
Bổ sung vitamin E có thể giúp duy trì hoạt động của hệ thần kinh cũng như phòng tránh và làm chậm quá trình suy giảm chức năng của hệ thần kinh ở người cao tuổi hoặc người bệnh Alzheimer’s. Tuy nhiên, hiệu quả dự phòng với những người khỏe mạnh hoặc người có triệu chứng bệnh nhẹ còn chưa rõ ràng.
Chuyện gì sẽ xảy ra nếu thiếu vitamin E?
Người khỏe mạnh bình thường rất hiếm khi thiếu vitamin E. Cơ thể cần một số chất béo để hấp thu vitamin E từ ruột, do đó, tình trạng thiếu vitamin E thường liên quan đến một số bệnh lý về hấp thu chất béo. Ví dụ: bệnh Crohn, bệnh xơ nang và một số bệnh lý di truyền khác.
Thiếu vitamin E có thể gây tổn thương dây thần kinh và cơ, dẫn đến mất cảm giác ở cánh tay, chân, mất kiểm soát vận động của cơ thể, yếu cơ và các vấn đề về thị lực. Ngoài ra, tình trạng thiếu vitamin E còn gây suy giảm hệ miễn dịch.
Bổ sung quá nhiều vitamin E có tác hại gì không?
Bổ sung vitamin E qua các loại thực phẩm ăn uống hàng ngày không gây hại gì. Tuy nhiên, ở các dạng sản phẩm bổ sung, dùng liều cao vitamin E có thể gây nhiều nguy cơ. Chế độ liều 270 mg alpha-tocopherol (tương đương 400 IU vitamin E tự nhiên) mỗi ngày được xem là an toàn với hầu hết người bệnh. Bổ sung liều cao hơn có thể liên quan tới những nguy cơ như:
- Tăng nguy cơ tử vong,
- Tăng nguy cơ chảy máu do vitamin E làm giảm khả năng hình thành cục máu đông khi bị chấn thương hay vết cắt trên da hoặc thậm chí nghiêm trọng hơn là tình trạng đột quỵ não do xuất huyết.
- Biến cố viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh.
Vì những lý do trên, nếu không có bệnh lý hoặc chỉ định đặc biệt, nên tránh bổ sung vitamin E liều cao (≥400 IU/ngày). Nhu cầu vitaminn khác nhau theo độ tuổi. Với người lớn nhu cầu không quá 30 IU/ngày. Do đó, nếu bạn muốn bổ sung vitamin E đường uống, nên sử dụng viên uống vitamin tổng hợp với hàm lượng vitamin E phù hợp.
Tài liệu tham khảo:
1. “Vitamin E: Fact Sheet for Consumers”, National Institution of Health, Updated: July 12, 2019
2. Uptodate: “Overview of vitamin E”. Accessed date: 4thApril 2019
3. Miller ER 3rd, Pastor-Barriuso R, Dalal D, et al. Meta-analysis: high-dosage vitamin E supplementation may increase all-cause mortality. Ann Intern Med 2005; 142:37.
