Nhận biết những nguyên nhân và triệu chứng của bệnh não úng thủy

Não úng thủy chủ yếu xảy ra ở trẻ em và người lớn trên 60 tuổi, nếu không được phát hiện và điều trị sớm có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

bệnh não úng thủy
Não úng thủy là bệnh lý nghiêm trọng

Bệnh não úng thủy là gì?

Dịch não tủy ở bên trong não có nhiệm vụ làm giảm tác động của các sang chấn từ bên ngoài lên não, cung cấp chất dinh dưỡng cho não và loại bỏ chất thải, đồng thời giúp điều chỉnh áp lực bên trong sọ não. Não úng thủy là một tình trạng xảy ra khi tích tụ dịch não tủy trong não thất do rối loạn các quá trình sản xuất, lưu thông và hấp thụ khiến não bị sưng và mô não bị tổn thương.

não úng thủy
Não úng thủy do tích tụ dịch não tủy trong não thất

 

Nguyên nhân gây bệnh não úng thủy

Dịch não tủy được não tạo ra liên tục mỗi ngày, lưu thông quanh não và tủy sống, mang theo các chất dinh dưỡng, rửa sạch các tạp chất và đệm cho các cấu trúc mỏng manh này. Để duy trì áp suất bình thường bên trong hộp sọ, việc sản xuất, lưu lượng và hấp thụ dịch não tủy phải được giữ ở trạng thái cân bằng.

Dịch não tủy dư thừa trong não thất xảy ra vì một trong những lý do sau:

  • Tắc nghẽn: Nguyên nhân phổ biến nhất là tắc nghẽn một phần dòng chảy bình thường của dịch não tủy, từ tâm thất này sang tâm thất khác hoặc từ tâm thất đến các không gian khác xung quanh não.
  • Khả năng hấp thụ kém: Đây là nguyên nhân ít phổ biến hơn liên quan đến các cơ chế cho phép các mạch máu hấp thụ dịch não tủy. Điều này thường liên quan đến tình trạng viêm các mô não do bệnh tật hoặc chấn thương.
  • Sản xuất thừa: Quá trình tạo ra dịch não tủy nhanh hơn quá trình hấp thụ. Đây là nguyên nhân hiếm gặp.

Não úng thủy bẩm sinh hoặc xuất hiện ngay sau khi sinh có thể xảy ra do bất kỳ nguyên nhân nào sau đây:

  • Sự phát triển bất thường của hệ thần kinh trung ương có thể cản trở dòng chảy của dịch não tủy.
  • Chảy máu trong não thất, một biến chứng có thể xảy ra khi sinh non.
  • Nhiễm trùng trong tử cung khi mang thai, chẳng hạn như rubella hoặc giang mai, có thể gây viêm các mô não của thai nhi.

Các yếu tố khác có thể gây ra não úng thủy ở mọi lứa tuổi bao gồm:

  • Tổn thương hoặc khối u của não hoặc tủy sống
  • Nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương, chẳng hạn như viêm màng não do vi khuẩn hoặc quai bị
  • Chảy máu não do đột quỵ hoặc chấn thương đầu
  • Chấn thương sọ não.

 

não úng thủy
Chảy máu não thất có thể gây não úng thủy ở trẻ

Triệu chứng của bệnh não úng thủy

Não úng thủy có thể gây tổn thương não vĩnh viễn, vì vậy, điều quan trọng là cần phải nhận ra các triệu chứng của bệnh sớm để điều trị kịp thời.

Các dấu hiệu ban đầu của não úng thủy ở trẻ sơ sinh bao gồm:

  • Thóp phồng
  • Tăng nhanh chu vi vòng đầu
  • Mắt thường ở tư thế nhìn xuống tạo nên dấu hiệu “mặt trời lặn”
  • Co giật, dễ kích động, giật mình thậm chí khi nghe một tiếng động hoặc âm thanh rất nhỏ
  • Động kinh
  • Nôn mửa
  • Hay buồn ngủ
  • Ăn kém
  • Sức yếu và giảm trương lực cơ

>> Xem thêm Các dấu hiệu cảnh báo u não ở trẻ em

não úng thủy
Trẻ bị não úng thủy tăng nhanh chu vi vòng đầu

Các triệu chứng hoặc dấu hiệu ảnh hưởng đến trẻ mới biết đi và trẻ lớn hơn bao gồm:

  • Tiếng kêu ngắn, the thé
  • Thay đổi tính cách
  • Thay đổi cấu trúc khuôn mặt
  • Đầu to hơn bình thường
  • Chéo mắt
  • Đau đầu
  • Co thắt cơ bắp
  • Chậm phát triển
  • Khó ăn
  • Rất hay buồn ngủ
  • Cáu gắt
  • Mất phối hợp
  • Hay đi tiểu không tự chủ
  • Khó khăn khi thức giấc
  • Nôn hoặc buồn nôn
  • Co giật
  • Giảm sự tập trung

Các triệu chứng ở thanh niên và trung niên bao gồm:

  • Đau đầu kéo dài
  • Mất phối hợp
  • Đi lại khó khăn
  • Có vấn đề về bàng quang
  • Vấn đề về thị lực
  • Trí nhớ kém
  • Khó tập trung

Khi nhận thấy các dấu hiệu nguy hiểm trên, tốt nhất là nên đi khám để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm.

DS Phan Thu Hiền