Mùa hè nắng nóng, với nền nhiệt và độ ẩm cao thì nguy cơ mọc mụn trứng cá là khá lớn. Nguyên nhân trực tiếp do vi khuẩn xâm nhập nang lông kết hợp với dầu nhờn dư thừa phát triển gây mụn. Khi đó, bạn cần biết một số lưu ý trước khi dùng thuốc trị mụn.
Các loại thuốc bôi ngoài da trị mụn và cách sử dụng
Thuốc bôi thường dùng trong trường hợp mụn nhẹ. Một số loại thuốc hay được dùng để bôi trực tiếp lên vết mụn:
Gel trị mụn Clindamycin 1%:
Có cả dạng gel và dung dịch. Thuốc này có tác dụng giảm tổn thương do mụn, ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây mụn Propionibacterium acnes. Dùng thuốc trị mụn này có tác dụng với mụn trứng cá mủ, mụn sẩn tuy nhiên các loại nang mụn và nhân mụn thì thuốc ít hiệu quả.
Cách sử dụng: Rửa sạch vùng da bị mụn, lau khô rồi thoa lớp kem mỏng. Ngày bôi từ 3 – 4 lần, không dùng quá 12 tuần. Tránh dùng cho người nhạy cảm với thành phần thuốc, trẻ dưới 12 tuổi, phụ nữ mang thai và cho con bú không dùng thuốc này.
Tác dụng phụ: Khi dùng thuốc người sử dụng có thể bị dị ứng mẩn đỏ ngứa ngoài da, da khô, bong trót, lột da,… Triệu chứng này sẽ giảm sau khi ngừng thuốc.
Gel trị mụn Erythromycin 4%
Có dạng gel và dung dịch bôi ngoài da, sản phẩm dùng để bôi trị mụn và nhiễm khuẩn ngày da. Đây là thuốc trị theo chỉ định của bác sĩ. Mỗi ngày bôi từ 1 – 2 lần, trong khoảng 1 – 3 tháng đến khi bệnh giảm. Tác dụng phụ của thuốc là phản ứng dị ứng da như: khó chịu, mẩn ngứa, khô da, hồng ban.
Benzoyl peroxyd
Đây là loại thuốc kháng khuẩn tác dụng lên vi khuẩn gây mụn Propionibacterium acnes, làm giảm axit béo tự do trong nang tuyến bã, làm tiêu nhân mụn. Benzoyl peroxyd cũng làm tróc lớp vảy da và bong lớp sừng.
Tác dụng phụ của thuốc: dễ gây kích ứng da, viêm da tiếp xúc, khô da,… Thuốc chỉ định dùng ngoài da, tránh tiếp xúc với mắt, niêm mạc, môi và miệng. Nếu không may tiếp xúc phải rửa thật kĩ với nước.
Cách thử dị ứng thuốc: Trước khi bôi thuốc cần thử trước xem mình có bị dị ứng thuốc hay không bằng cách bôi thử thuốc lên vùng da nhỏ. Nếu bị kích ứng hoặc khô da thì nên giảm số lần sử dụng. Nếu ngứa nhiều mẩn đỏ, sưng da thì cần ngừng thuốc và hỏi ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ. Dùng thuốc trong 4 tuần mà không hiệu quả nên ngưng lại và đi khám. Một đợt điều trị không kéo dài quá ba tháng.
Cách sử dụng thuốc: Rửa sạch và làm khô vùng da mụn trứng cá hoặc mụn mủ trên mặt, cổ hoặc vùng da khác trên cơ thể. Bôi một lớp mỏng từ 1 – 2 lần mỗi ngày. Nên dùng trước khi ngủ để thuốc có tác dụng qua đêm. Với thuốc dạng lotion cần lắc kĩ trước khi dùng. Khi bôi cần tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc tia tử ngoại.
Tretinoin
Thuốc Tretinoin có tác động lên các nhân mụn, làm tiêu “nút mụn” làm nhân mụn thoát ra ngoài, các vi nang (nơi chứa nhiều vi khuẩn Staphylococcus epidermis và Propionibacterium acnes sinh sôi) trở thành nang mở và tránh ứ đọng chất bã. Tuy thuốc ít hiệu quả với mụn mủ và mụn nang.
Trước khi dùng thuốc này cần phải thử tính nhạy cảm của người bệnh trước khi điều trị, bằng cách bôi thuốc vài lần lên một vùng nhỏ nơi có tổn thương. Ngay cả trên da bình thường, tretinoin cũng gây phản ứng viêm nhẹ, dẫn đến làm dày lớp gai và á sừng. Bôi quá nhiều tretinoin không làm tăng tác dụng điều trị mà lại có thể làm cho phản ứng viêm mạnh lên, gây bong da và khó chịu. Chế phẩm có nồng độ tretinoin cao có thể gây tổn thương nặng ở thượng bì và sinh mụn phỏng.
Lưu ý trước khi dùng thuốc: Người bệnh điều trị bằng tretinoin ở mặt không được rửa mặt quá 2 – 3 lần mỗi ngày, phải dùng xà phòng dịu và trung tính. Không bôi lên mắt và vùng quanh mắt, miệng, góc mũi, màng nhầy hoặc vết thương hở. Tránh ra nắng càng nhiều càng tốt.
Tác dụng phụ: Các tác dụng không mong muốn chủ yếu của tretinoin bôi là các phản ứng viêm tại chỗ. Thường gặp: Khô da, ban đỏ, vảy da, tăng hoặc giảm sắc tố, nhạy cảm ánh sáng, bột phát trứng cá ban đầu; tại chỗ: Nhói đau, cảm giác châm chích, bỏng rát, mụn nước… Phần lớn các tác dụng phụ này có liên quan với liều dùng và hồi phục được. Tuy nhiên, khi có tác dụng phụ thì giảm liều, giảm số lần bôi thuốc hay tạm ngừng hoặc ngừng hẳn trị liệu.
Cách sử dụng: Bôi thuốc vào lúc trước khi đi ngủ là tốt nhất. Cần làm sạch và khô vùng da tổn thương trước khi bôi thuốc. Tác dụng điều trị thường xuất hiện sau 2 – 3 tuần, thậm chí có thể phải hơn 6 tuần mới thấy hiệu quả điều trị tối ưu của thuốc.
Cách kết hợp thuốc với thói quen sinh hoạt để nhanh lành mụn
Trước khi bôi thuốc trị mụn, người bệnh cần đi khám chuyên khoa da liễu để có chỉ định dùng thuốc phù hợp. Đối với từng trường hợp, bác sĩ có thể kê thuốc bôi, thuốc uống hay các phương pháp điều trị khác.
Điều trị mụn là một quá trình cần sự kiên nhẫn của người bệnh dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Kết hợp với việc theo dõi quá trình điều trị và thông báo những bất lợi của thuốc sớm để được điều chỉnh và xử lý kịp thời, phù hợp.
Tránh không nặn, chích mụn nhọt ở giai đoạn viêm tấy, mụn chưa hóa mủ để tránh gặp biến chứng nhiễm khuẩn.
Cần giữ gìn vệ sinh cá nhân và chỗ ở sạch sẽ, bổ sung các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất để tăng cường đề kháng cơ thể.
Theo DS. Nguyễn Thu Giang (Sức khỏe đời sống)
