Bệnh thủy đậu là bệnh nhiễm trùng do virus varicella – zoster gây ra, bệnh gây ra phát ban ngứa với các mụn nước nhỏ, có chất lỏng bên trong. Thủy đậu rất dễ lây cho người chưa mắc bệnh hoặc đã tiêm phòng. Ngày nay, một loại vắc xin có sẵn để bảo vệ trẻ em khỏi bệnh thủy đậu.
Vắc xin thủy đậu là giải pháp an toàn và hiệu quả để ngăn ngừa bị bệnh thủy đậu và các biến chứng dễ xảy ra.
Triệu chứng bệnh thủy đậu
Phát ban và phồng rộp do bệnh thủy đậu thường xuất hiện từ khoảng 10 đến 21 ngày sau khi tiếp xúc với virus và thường kéo dài trong khoảng 5 – 10 ngày. Các dấu hiệu và triệu chứng khác có thể xuất hiện từ 1 – 2 ngày trước khi phát ban như:
- Sốt
- Ăn không ngon
- Đau đầu
- Mệt mỏi, khó chịu
Khi phát ban thủy đậu bắt đầu xuất hiện thường sẽ trải qua ba giai đoạn:
- Nổi mụn hồng hoặc đỏ (sẩn), bùng phát trong vài ngày.
- Các mụn nước nhỏ có chứa chất lỏng (mụn nước), hình thành trong 1 ngày sau đó vỡ ra và rỉ nước.
- Lớp vỏ và vảy bao phủ các mụn nước vỡ ra và mất thêm vài ngày để lành hẳn.
Các nốt phát ban khác sẽ xuất hiện trong vài ngày nên bạn có thể thấy cả ba giai đoạn – nổi ban, mụn nước, bong vảy – trong cùng lúc. Bạn có thể truyền virus cho người khác tối đa 48 giờ trước khi phát ban và virus vẫn truyền nhiễm cho đến khi tất cả các mụn nước vỡ ra.
Bệnh nhẹ ở trẻ em khỏe. Trong các trường hợp nghiêm trọng, phát ban có thể phủ khắp toàn cơ thể và tổn thương có thể hình thành ở cổ họng, mắt và màng nhầy của niệu đạo, hậu môn và âm đạo.
>> Xem thêm Giải pháp ứng phó với bệnh truyền nhiễm mới nổi và tái nổi
Nguyên nhân dẫn đến bệnh thủy đậu
Nhiễm bệnh thủy đậu là do virus. Virus thủy đậu dễ lây lan khi tiếp xúc trực tiếp với nốt phát ban. Ngoài ra, bệnh cũng dễ lây lan khi một người đang bị thủy đậu ho hoặc hắt hơi và bạn hít phải không khí chứa virus.
Nếu bạn chưa từng bị thủy đậu hoặc chưa tiêm vắc xin thủy đậu thì sẽ có khả năng mắc bệnh cao hơn. Đặc biệt đối với những người làm ở cở sở y tế hoặc trường học dễ bị lây bệnh hơn.
Hầu hết người từng bị thủy đậu hay đã tiêm phòng đều miễn dịch với bệnh. Nếu bạn đã tiêm vắc xin mà vẫn bị thủy đậu thì các triệu chứng sẽ nhẹ hơn, ít mụn nước hơn và không kèm sốt. Có một số trường hợp bị thủy đậu nhiều hơn 1 lần nhưng rất hiếm.
Bệnh thủy đậu có nguy hiểm hay không?
Thủy đậu là bệnh nhẹ nhưng có thể trở nên nguy hiểm do có thể dẫn tới một số biến chứng sau:
- Nhiễm khuẩn da, mô mềm, xương khớp hoặc máu.
- Mất nước
- Viêm phổi
- Viêm não
- Hội chứng sốc độc
- Hội chứng Reye ở trẻ em và thiếu niên dùng aspirin khi bị thủy đậu
- Tử vong
Đối tượng dễ bị biến chứng bệnh thủy đậu
Người có nguy cơ cao bị biến chứng thủy đậu bao gồm:
- Trẻ sơ sinh, đặc biệt với trẻ có mẹ chưa từng bị thủy đậu và chưa tiêm vắc xin thủy đậu.
- Phụ nữ có thai chưa từng mắc bệnh thủy đậu
- Người hút thuốc
- Người có hệ miễn dịch suy yếu do thuốc như hóa trị liệu hoặc do căn bệnh như ung thư hoặc HIV.
- Người đang dùng thuốc steroid cho một bệnh khác như hen suyễn.
>> Xem 10 Điều cần biết về hệ miễn dịch tốt cho sức khỏe của bạn
Nguy cơ nào đối với phụ nữ mang thai mắc thủy đậu?
Thường đối với phụ nữ mang thai mắc thủy đậu trong thời gian đầu, trẻ sinh ra dễ bị cân nặng thấp và các bất thường ở chân tay. Khi người mẹ bị thủy đậu trong tuần trước khi sinh hoặc một vài ngày sau khi sinh, trẻ có nguy cơ bị nhiễm trùng nghiêm trọng, có khả năng đe dọa tới tính mạng.
Nếu như bạn đang mang thai và chưa có miễn dịch với bệnh thủy đậu thì hãy nói chuyện với bác sĩ về những rủi ro mình có thể gặp phải.
Mối liên hệ giữa bệnh thủy đậu và bệnh zona
Nếu như bạn từng bị thủy đậu thì bạn có nguy cơ biến chứng gọi là bệnh zona. Khi đó, virus varicella-zoster vẫn có trong các tế bào thần kinh của bạn khi nhiễm trùng da đã lành. Nhiều năm sau, virus có thể kích hoạt lại và xuất hiện dưới dạng bệnh zona – cụm mụn nước gây đau rát trong thời gian ngắn. Virus dễ xuất hiện trở lại ở người lớn tuổi và người có hệ miễn dịch yếu.
Đau do bệnh zona có thể kéo dài sau khi mụn nước lành hẳn. Đây được gọi là đau dây thần kinh postherpetic và có thể gây nguy hiểm.
Giải pháp phòng ngừa bệnh thủy đậu
Vắc xin thủy đậu (varicella) là giải pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh thủy đậu. Các chuyên gia ước tính rằng vắc xin cung cấp sự bảo vệ hoàn toàn khỏi virus cho gần 98% người đã tiêm hai liều vắc xin. Khi tiêm vắc xin phần nào bạn sẽ giảm được mức độ nghiêm trọng của bệnh thủy đậu.
Vắc xin thủy đậu được khuyến nghị cho:
- Trẻ em: Trẻ em được khuyến nghị tiêm vắc xin thủy đậu hai liều – lần đầu tiên trong khoảng 12 đến 15 tháng và lần thứ hai trong độ tuổi từ 4 đến 5 tuổi.
- Trẻ lớn hơn chưa được tiêm chủng: Đối với trẻ từ 7 đến 12 tuổi chưa được tiêm vắc xin nên được tiêm hai liều vắc xin thủy đậu, cách nhau ít nhất ba tháng. Trẻ em từ 13 tuổi trở lên chưa tiêm phòng nên tiêm hai liều vác xin cách nhau ít nhất 4 tuần.
- Người lớn chưa được tiêm phòng chưa bao giờ bị thủy đậu và có nguy cơ phơi nhiễm: Đối với nhân viên y tế, giáo viên, du khách, phụ nữ trong lứa tuổi sinh sản.
