Nếu bạn trên 60 tuổi và gặp phải tình trạng tầm nhìn mờ như có mây che thì có thể bạn đã bị đục thủy tinh thể. Đây là một bệnh khá phổ biến ở người cao tuổi và cần điều trị ở khoa mắt của các bệnh viện.
Triệu chứng bệnh đục thủy tinh thể
Đục thủy tinh thể thường được hình thành từ từ. Bạn có thể không biết mình mắc phải chứng bệnh này cho tới khi bị giảm tầm nhìn. Sau đó, bạn có thể nhận thấy:
- Tầm nhìn có nhiều vết mờ, sương mù hoặc cảm giác có bụi bẩn
- Bị bệnh cận thị
- Thay đổi trong khi nhìn các màu sắc
- Gặp vấn đề khi lái xe vào ban đêm
- Gặp vấn đề khi bị ánh sáng chói vào ban ngày
- Có hiện tượng nhìn đôi
- Gặp sự cố với kính đeo mắt hoặc kính áp tròng.
Nguyên nhân và phân loại đục thủy tinh thể
Đục thủy tinh thể hình thành khi protein tích tụ trong phần thủy tinh thể của mắt và khiến cho mắt bị vẩn đục. Hệ quả giúp cho ánh sáng không truyền qua được rõ ràng khiến cho người bệnh mất một phần thị lực. Nhận biết phân loại đục thủy tinh thể ở dưới đây:
Đục thủy tinh thể ở nhân
Đục thủy tinh thể hạt nhân còn được gọi là đục thủy tinh thể xơ cứng có hạt nhân, là loại phổ biến nhất. Nhiều người cao tuổi dễ bị đục thủy tinh thể hạt nhân.
Bệnh hình thành ở trung tâm của thấu kính, gọi là hạt nhân. Theo thời gian, các ống kính cứng lại và chuyển sang màu vàng hoặc thậm chí là màu nâu. Bạn khó có thể thấy các chi tiết nhỏ, màu sắc kém phong phú và sẽ nhìn thấy một quầng sáng xung quanh các vật thể phát sáng vào ban đêm.
>> Xem thêm Bật mí các nguyên nhân gây khô mắt và cách khắc phục
Đục thủy tinh thể vỏ
Bệnh hình thành ở rìa ngoài của ống kinh, gọi là vỏ. Đục thủy tinh thể bắt đầu dưới dạng hình nêm màu trắng, giống như hình tam giác hướng vào tâm mắt. Khi bệnh tiến triển, chúng sẽ dẫn tới phân tán ánh sáng.
Triệu chứng chính của bệnh là chói mắt khiến gây khó lái xe vào ban đêm. Bệnh khiến cho tầm nhìn bị mờ giống như đang nhìn xuyên qua một màn sương mờ. Vì thế mà khó phân biệt được các màu tương tự nhau và ước lượng được khoảng cách của đối tượng.
Vì thể loại đục thủy tinh thể vỏ não gây khó khăn để nhìn cả xa và gần nên cần điều trị bệnh từ sớm.
Đục thủy tinh thể dưới bao sau
Đục bao sau được hiểu là vết đục nhỏ ở bên trong mặt sau của viền ống kính, phần mắt bao quanh ống kính và giữ nó đúng vị trí. Bệnh ảnh hưởng trực tiếp tới đường đi của ánh sáng khi đi vào mắt.
Đục thủy tinh thể bao sau tiến triển nhanh hơn so với các loại bệnh khác và người bệnh có thể cảm nhận được các triệu chứng chỉ trong vài tháng. Bệnh ảnh hưởng tới tầm nhìn cận và gây khó nhìn hơn nếu bị ánh sáng chói.
Đục thủy tinh thể dưới bao trước
Loại này nằm ngay bên trong mặt trước của mắt. Một chấn thương hoặc sưng bên trong mắt có thể dẫn tới đục thủy tinh thể dưới bao trước.
Đục thủy tinh thể bẩm sinh
Là bệnh đục thủy tinh thể gặp phải từ khi còn nhỏ. Nguyên nhân là do gen hoặc do một số loại bệnh người mẹ mắc phải khi mang thai (như bị nhiễm rubella).
Nếu vết đục nhỏ hoặc nằm ngoài trung tâm của thủy tinh thể thì không cần điều trị. Nhưng nếu trẻ được sinh ra bị che khuất tầm nhìn thì bác sĩ cần loại bỏ nó để trẻ có thị lực như người bình thường.
Đục thủy tinh thể do chấn thương
Nhiều loại chấn thương có thể dẫn đến đục thủy tinh thể. Bạn có thể bị thương nếu bị bóng đập vào mắt hoặc bị vết thương như bỏng, hóa chất hoặc mảnh vỡ. Đục thủy tinh thể có thể xuất hiện ngay sau khi chấn thương hoặc không xuất hiện cho đến nhiều năm sau đó.
Đục thủy tinh thể thứ phát
Khi một tình trạng khác hoặc do quá trình điều trị y tế dẫn tới đục thủy tinh thể, các bác sĩ gọi đây là đục thủy tinh thể thứ phát. Bệnh tiểu đường, sử dụng thuốc steroid như prednisone, hay thậm chí phẫu thuật đục thủy tinh thể có thể gây ra loại bệnh đục thủy tinh thể thứ phát này.
Đục thủy tinh thể do bức xạ
Bạn có thể biết rằng cần bảo vệ da khỏi bị tia cực tím của mặt trời tuy nhiên tia này cũng làm ảnh hưởng xấu tới mắt. Đôi khi bạn có thể bị đục thủy tinh thể nếu phơi nắng quá lâu mà không bảo vệ mắt.
Những người làm việc ngoài trời, như ngư dân và nông dân có khả năng bị đục thủy tinh thể do bức xạ hơn. Để ngăn ngừa bệnh hãy đeo kính râm để bảo vệ mắt khỏi tia UVA và UVB.
Đục thủy tinh thể cũng là một tác dụng phụ do xạ trị cho bệnh nhân ung thư.
Đục thủy tinh thể dạng lam hoặc zonular
Loại bệnh này thường xuất hiện ở trẻ nhỏ và bị ở cả hai mắt. Các gen gây ra bệnh được truyền từ mẹ sang cho con.
Các vết đục thủy tinh thể này tạo thành các chấm trắng mịn ở giữa thủy tinh thể và có hình chữ Y. Theo thời gian, toàn bộ trung tâm của ống kính có thể chuyển sang màu trắng.
Đục thủy tinh thể cực sau
Đục thủy tinh thể cực sau là vết đục xuất hiện ở trung tâm phía sau của ống kính và chúng thường là do gen di truyền trong gia đình.
Đục thủy tinh thể hai cực thường không gây ra triệu chứng. Đục thủy tinh thể cực sau khó loại bỏ nhưng thường không ảnh hưởng tới tầm nhìn của người bệnh.
Đục thủy tinh thể cực trước
Bệnh hình thành ở mặt trước và trung tâm của ống kính và tương tự như những chấm trắng nhỏ. Bệnh đục thủy tinh thể loại này thường không ảnh hưởng đến thị lực.
Phương pháp chẩn đoán bệnh đục thủy tinh thể
Để tìm hiểu xem bạn có bị đục thủy tinh thể hay không, bác sĩ sẽ cần tìm hiểu các triệu chứng. Họ có thể sẽ nhìn kỹ vào mắt và có thể thực hiện một số bài kiểm tra gồm:
- Kiểm tra thị lực: Bác sĩ sẽ yêu cầu đọc các chữ cái từ xa để biết tầm nhìn của bạn sắc nét như thế nào. Trước tiên, bạn sẽ thử đọc chữ với một bên mắt và sau đó là bên mắt còn lại. Sau đó, bác sĩ sẽ kiểm tra độ chói của mắt bằng cách chiếu tia sáng chói vào mắt bạn và sau đó yêu cầu bạn đọc các chữ cái.
- Soi mắt bằng đèn: Bác sĩ sẽ sử dụng một ống kính hiển vi đặc biệt với ánh sáng mạnh cho phép bác sĩ kiểm tra các bộ phận khác nhau trong mắt. Họ sẽ nhìn vào giác mạc của bạn, lớp ngoài rõ ràng. Họ cũng kiểm tra mống mắt – phần có màu của mắt – và soi vào phần nằm phía sau. Ống kinh bẻ cong ánh sáng khi nó đi vào mắt để có thể nhìn rõ mọi vật.
- Khám võng mạc: Bác sĩ nhỏ thuốc vào mắt để mở rộng đồng tử, các điểm tối ở giữa kiểm soát lượng ánh sáng đi vào. Đây là để họ nhìn rõ võng mạc – mô xung quanh mắt bạn – để nhìn rõ hơn về bệnh thủy tinh thể.
Điều trị đục thủy tinh thể như thế nào?
Phẫu thuật là cách duy nhất để điều trị đục thủy tinh thể, nhưng bạn có thể không cần thực hiện ngay lập tức. Bởi nếu bạn phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu thì có thể sử dụng thuốc để làm chậm quá trình tiến triển của bệnh thủy tinh thể. Tăng cường ánh sáng trong nhà và tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời, khói bụi.
Nếu bạn gặp khó khăn khi đọc sách hãy sử dụng đèn sáng hơn hoặc kính lúp. Nếu bạn gặp phải vấn đề với ánh sáng chói, hãy kiểm tra các loại kính đặc biệt có lớp phủ chống chói. Chúng có thể có ích khi bạn lái xe vào ban đêm.
Theo dõi chặt chẽ các triệu chứng của bệnh đục thủy tinh thể ảnh hưởng tới tầm nhìn của bạn. Khi vấn đề về thị lực gây cản trở thói quen hàng ngày – đặc biệt nếu như cần phải lái xe hàng ngày – thì cần hỏi bác sĩ để thực hiện phẫu thuật.
Phẫu thuật đục thủy tinh thể
Có một số loại phẫu thuật cho người bệnh đục thủy tinh thể, nhưng đều chung mục đích: phẫu thuật mắt để lấy phần thủy tinh thể bị đục ra và thay thế bằng một thủy tinh thể nhân tạo.
Bạn có thể cảm thấy khó chịu khi phải phẫu thuật ở bộ phận nhạy cảm như mắt. Tuy nhiên đây là một thủ thuật rất phổ biến. Bạn sẽ cần dùng thuốc gây tê cục bộ để làm tê mắt. Tuy bạn vẫn tỉnh táo nhưng được giảm đau và không cảm thấy gì.
Quá trình phẫu thuật mắt chỉ kéo dài từ 15 tới 20 phút và có thể bạn không cần ở lại viện qua đêm. Nếu bị đục thủy tinh thể ở cả hai mắt, bác sĩ sẽ đợi tới khi mắt đầu tiên lành rồi mới phẫu thuật sang mắt thứ hai. Hơn 95% người từng phẫu thuật cho rằng họ cảm thấy nhìn tốt hơn sau khi phẫu thuật.
Các loại phẫu thuật đục thủy tinh thể gồm:
- Phẫu thuật vết mổ nhỏ: Bác sĩ tạo một vết cắt nhỏ trên giác mạc. Sau đó, sẽ đặt một thiết bị nhỏ trong mắt để phát ra sóng siêu âm làm vỡ thủy tinh thể bị đục. Tiếp theo bác sĩ sẽ lấy các mảnh ghép ra và đặt vào thủy tinh thể nhân tạo.
- Vết mổ lớn: Là trường hợp ít phổ biến, nhưng thường được bác sĩ hội chẩn đưa ra phương án nếu như bệnh nhân bị đục thủy tinh thể lớn hơn và gây ảnh hưởng tới tầm nhìn nhiều hơn. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ lấy thủy tinh thể bị mờ thành một mảnh và đổi nó ra để lấy một thấu kính nhân tạo. Đối với vết mổ lớn thì cần nhiều thời gian để lành vết thương hơn đối với vết mổ nhỏ.
- Phẫu thuật laser Femtosecond: Bác sĩ sử dụng tia laser để phá vỡ thủy tinh thể sau đó sẽ đưa vào thủy tinh thể mới. Phương pháp phẫu thuật này sẽ được đề xuất nếu bạn bị loạn thị, giác mạc bị cứng khiến tầm nhìn mờ. Bác sĩ phẫu thuật có thể điều trị vấn đề đó trong quá trình phẫu thuật đục thủy tinh thể bằng cách sử dụng tia laser để định hình lại giác mạc.
Thông thường sau khi phẫu thuật chỉ trong vài ngày hoặc 1 – 2 tuần là bạn có thể trở lại nhịp sinh hoạt bình thường. Chỉ có một số trường hợp hiếm gặp có thể bị nhiễm trùng hoặc chảy máu sau phẫu thuật thì cần được xử lý tại bệnh viện càng sớm càng tốt.
Phương pháp ngăn ngừa bệnh đục thủy tinh thể
Các bác sĩ không biết chính xác nguyên nhân nào gây ra bệnh đục thủy tinh thể, vì thế không có cách nào ngăn ngừa hoàn toàn. Nhưng vì bệnh đục thủy tinh thể và các bệnh khác như tăng nhãn áp thường gặp như người lớn tuổi, nên điều quan trọng là bạn phải kiểm tra mắt thường xuyên. Điều này thực sự quan trọng nếu bạn có ông bà, cha mẹ từng mắc phải các bệnh về mắt hoặc đã tiếp xúc với những thứ có thể gây rắc rối cho mắt.
Người trưởng thành nên đi khám nhãn khoa ít nhất 2 năm một lần, còn từ tuổi 50 trở lên thì nên đi khám hàng năm.
Nếu như bạn từng mắc bệnh về mắt hoặc các bệnh mạn tính khác như tiểu đường có thể làm tăng vấn đề về mắt thì nên đi khám thường xuyên hơn.
Đào Tâm
